Analysis of the Fundamentals of the Extinction of Qiṣāṣ with Murderer’s Reconversion After the Crime (Note 2 of Article 310 of the Islamic Penal Code)

Document Type : Original Article

Authors

1 Assistant Professor of Jurisprudence and Islamic Law at Azarbaijan Shahid Madani University

2 Assistant Professor of Jurisprudence and Islamic Law Azarbaijan Shahid Madani University

3 Jurisprudence and Islamic Law Azarbaijan Shahid Madani University

Abstract

There are conditions for qiṣāṣ (Arabic: قصاص, lit. 'accountability, following up after, pursuing or prosecuting') in the Islamic Penal Code that cannot be applied without their gathering, despite the fact that murder is carried out. The equality of the murderer and the victim in religion is one of these conditions, according to which the Muslim murderer does not have qiṣāṣ against the Kāfir (infidel) victim. One of the subgroups of the above condition and the challenging issue in this regard is the conversion of the Kāfir (infidel) murderer after the murder of the Kāfir whose life and safety is protected by the law whether his conversion to Islam after committing the crime will lead to the termination of qiṣāṣ or is qiṣāṣ proved due to his disbelief during the crime and is proven its existence according to the principle of continuity (Arabic: أصل الاستصحاب)? Sunnite jurists have mainly considered qiṣāṣ by basing the state of murderer during the crime and in contrast, Shiite jurists have chosen not to execute qiṣāṣ against murderer based on specific proofs to determine the state of murderer during qiṣāṣ execution. The authors after searching in jurisprudential and legal books and examining the issue by analytical-documentary method concluded that although the requirement of the rule in the question under researching is the realization of qiṣāṣ, but qiṣāṣ against a Muslim for a Kāfir due to the existence of specific evidences is absolutely prohibited.

Keywords

References

  1. قرآن کریم.
  2. ابن ابی‌جمهور احسائی، محمد بن زین‌الدین علی بن ابراهیم، عوالی اللئالئ العزیزیة فی الاحادیث الدینیه، قم، دار سیدالشهداء‰ للنشر، 1405 ق.
  3. ابن برّاج طرابلسی، قاضی عبدالعزیز بن نحریر، المهذب، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1406 ق.
  4. ابن حجر هیتمی شافعی، شهاب‌الدین احمد بن محمد بن علی، تحفة المحتاج فی شرح المنهاج، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1983 م.
  5. ابن زهره حلبی، سیدحمزة بن علی حسینی، غنیة النزوع الی علمی الاصول و الفروع، قم، مؤسسه امام صادق‰، 1417 ق.
  6. ابن فهد حلّی، جمال‌الدین احمد بن محمد اسدی، المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1407 ق.
  7. ابن قدامه مقدسی، عبدالرحمن بن محمد بن احمد، الشرح الکبیر علی متن المقنع (حاشیة کتاب المغنی)، بیروت، دار الکتاب العربی، بی‌تا.
  8. ابن قدامه مقدسی، موفق‌الدین عبداللّٰه بن احمد، الکافی فی فقه الامام احمد بن حنبل، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1414 ق.
  9. ابن مفلح مقدسی، ابوعبداللّٰه شمس‌الدین محمد، کتاب الفروع، بیروت، مؤسسة الرساله، 1424 ق.
  10. الهی‌منش، محمدرضا، و محسن مرادی اوجقاز، حقوق کیفری اختصاصی (3) ـ جرایم علیه اشخاص، تهران، مجد، 1392 ش.
  11. امام‌الحرمین جوینی، عبدالملک بن عبداللّٰه بن یوسف،نهایة المطلب فی درایة المذهب، بیروت، دارالمنهاج، 1428 ق.
  12. امامی، محمد، و حسین نورالدینی، «بازکاوی حق قصاص اهل ذمه در فقه و حقوق»، دوفصلنامه آموزه‌های حقوق کیفری، سال سیزدهم، شماره 11، بهار و تابستان 1395 ش.
  13. بدرالدین عینی حنفی، محمود بن احمد بن موسی، البنایة شرح الهدایه، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1420 ق.
  14. تبریزی، جواد بن علی، تنقیح مبانی الاحکام ـ کتاب القصاص، چاپ دوم، قم، دار الصدیقة الشهیدة…، 1426 ق.
  15. ترحینی عاملی، سیدمحمدحسن، الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیه، چاپ چهارم، قم، دار الفقه، 1427 ق.
  16. جبعی عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه، قم، کتابفروشی داوری، 1410 ق.
  17. همو، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم، مٶسسة المعارف الاسلامیه، 1419 ق.
  18. جزیری، عبدالرحمن بن محمد عوض، الفقه علی المذاهب الاربعه، چاپ دوم، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1424 ق.
  19. حرّ عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، قم، مٶسسة آل البیتŒ لاحیاء التراث، 1409 ق.
  20. حسینی روحانی، سیدمحمدصادق، فقه الصادق‰، قم، دار الکتاب ـ مدرسه امام صادق‰ ، 1412 ق.
  21. خوانساری، سیداحمد بن یوسف، جامع المدارک فی شرح المختصر النافع، چاپ دوم، قم، اسماعیلیان، 1405 ق.
  22. دَمیری، کمال‌الدین ابوالبقاء محمد بن موسی بن عیسی، النجم الوهاج فی شرح المنهاج، جده، دار المنهاج، 1425 ق.
  23. رافعی قزوینی شافعی، ابوالقاسم عبدالکریم بن محمد بن عبدالکریم، العزیز شرح الوجیز المعروف بالشرح الکبیر، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1417 ق.
  24. زَیلَعی حنفی، فخرالدین عثمان بن علی، تبیین الحقائق شرح کنز الدقائق، قاهره، المطبعة الکبری الامیریه، 1413 ق.
  25. سبحانی تبریزی، جعفر، «درس خارج فقه»، تاریخ 24/07/1390 ش.، قابل دسترس در وبگاه مدرسه فقاهت به نشانی <www.eshia.ir/feqh/archive/text/sobhani/feqh/90/900724>.
  26. سپهوند، امیرخان، حقوق کیفری اختصاصی (1) ـ جرایم علیه اشخاص، با همکاری حمید عسکری‌پور، تهران، مجد، 1386 ش.
  27. سرخسی، ابوبکر محمد بن احمد بن ابی‌سهل، کتاب المبسوط، بیروت، دار المعرفه، 1414 ق.
  28. شامبیاتی، هوشنگ، حقوق جزای اختصاصی (جلد اول) ـ جرایم علیه اشخاص، چاپ دوم، تهران، مجد (ژوبین)، 1393 ش.
  29. صدوق، محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی، المقنع، قم، مؤسسه امام هادی‰، 1415 ق.
  30. همو، من لایحضره الفقیه، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1413 ق.
  31. طباطبایی حائری، سیدعلی بن محمدعلی، ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلائل، قم، مٶسسة آل البیتŒ لاحیاء التراث، 1418 ق.
  32. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الامامیه، چاپ سوم، تهران، المکتبة المرتضویة لاحیاء الآثار الجعفریه، 1387 ق.
  33. همو، تهذیب الاحکام فی شرح المقنعة للشیخ المفید، چاپ چهارم، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1407ق. (ب)
  34. همو، کتاب الخلاف، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1407 ق. (الف)
  35. عاملی جزینی (شهید اول)، محمد بن جمال‌الدین مکی، اللمعة الدمشقیة فی فقه الامامیه، بیروت، دار التراث ـ الدار الاسلامیه، 1410 ق.
  36. علامه حلّی، ابومنصور جمال‌الدین حسن بن یوسف بن علی بن مطهر اسدی، تحریر الاحکام الشرعیة علی مذهب الامامیه، قم، مؤسسه امام صادق‰، 1420 ق.
  37. فاضل موحدی لنکرانی، محمد، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة ـ القصاص، قم، مرکز فقهی ائمه اطهارŒ، 1421ق.
  38. فاضل هندی، بهاءالدین محمد بن حسن اصفهانی، کشف اللثام و الابهام عن قواعد الاحکام، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1416 ق.
  39. فیض کاشانی، محمدمحسن بن شاه‌مرتضی، مفاتیح الشرائع، قم، کتابخانه آیةاللّٰه مرعشی نجفی، بی‌تا.
  40. کاسانی حنفی، علاءالدین ابوبکر بن مسعود، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، چاپ دوم، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1406 ق.
  41. کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب، الکافی، چاپ چهارم، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1407 ق.
  42. مجلسی اول، محمدتقی، روضة المتقین فی شرح من لایحضره الفقیه، چاپ دوم، قم، کوشانبور، 1406 ق.
  43. مجلسی دوم، محمدباقر بن محمدتقی، مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول، تحقیق سیدهاشم رسولی محلاتی، چاپ دوم، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1404 ق.
  44. همو، ملاذ الاخیار فی فهم تهذیب الاخبار، قم، کتابخانه آیةاللّٰه مرعشی نجفی، 1406 ق.
  45. محقق حلّی، ابوالقاسم نجم‌الدین جعفر بن حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، چاپ دوم، قم، اسماعیلیان، 1408 ق.
  46. محقق داماد، سیدمصطفی، و سیدمحسن موسوی‌فر، «جرم ارتداد در روایات»، دوفصلنامه آموزه‌های حقوق کیفری، سال یازدهم، شماره 8، پاییز و زمستان 1393 ش.
  47. مرعشی نجفی، سید شهاب‌الدین، القصاص علی ضوء القرآن و السنّه، قم، کتابخانه آیةاللّٰه مرعشی نجفی، 1415 ق.
  48. مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان الی احکام الایمان، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1403 ق.
  49. مکارم شیرازی، ناصر، الفتاوی الجدیده، چاپ دوم، قم، مدرسه امام علی بن ابی‌طالب‰، 1427 ق.
  50. همو، القواعد الفقهیه، چاپ سوم، قم، مدرسه امام علی بن ابی‌طالب‰، 1411 ق.
  51. همو، انوار الفقاهة ـ کتاب الحدود و التعزیرات، قم، مدرسه امام علی بن ابی‌طالب‰، 1418 ق.
  52. موسوی بجنوردی، سیدحسن بن آقابزرگ، القواعد الفقهیه، چاپ چهارم، قم، دلیل ما، 1430 ق.
  53. موسوی خمینی، سیدروح‌اللّٰه، تحریر الوسیله، قم، مٶسسه مطبوعات دار العلم، بی‌تا.
  54. موسوی خویی، سیدابوالقاسم، مبانی تکملة المنهاج، قم، مؤسسة احیاء آثار الامام الخوئی، 1422 ق.
  55. موسوی سبزواری، سید عبدالاعلی، مهذّب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، چاپ چهارم، قم، المنار، 1413 ق.
  56. موسوی گلپایگانی، سیدمحمدرضا، الدرّ المنضود فی احکام الحدود، قم، دار القرآن الکریم، 1412 ق.
  57. مؤذنی بیستگانی، حمید، «سقوط حکم اعدام مرتد فطری در فرض توبه و مشروعیت استتابه توسط قاضی»، دوفصلنامه آموزه‌های حقوق کیفری، سال هفدهم، شماره 20، پاییز و زمستان 1399 ش.
  58. میرمحمدصادقی، حسین، حقوق جزای اختصاصی (3) ـ جرایم علیه تمامیت جسمانی اشخاص، چاپ سی‌ام، تهران، میزان، 1400 ش.
  59. نجفی، محمدحسن بن باقر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، چاپ هفتم، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1404 ق.

 

 

Criminal Law Doctrines
Volume 20, Issue 25
July 2023
Pages 39-60

Files

Share

How to cite

Statistics