سابقۀ محکومیت کیفری به عنوان جلوه‌ای از «حالت خطرناک» و کاربست آن در مجازات‌های جایگزین حبس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه شاهد

2 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشگاه تهران، پردیس فارابی

چکیده

مفهوم «حالت خطرناک» در قرن نوزدهم و بر مبنای ضرورتِ تأمینِ دفاع اجتماعی توسط نظریه‌پردازان مکتب تحققی مطرح شد. نشانه‌های توجه مقنن به این مفهوم و قانون‌گذاری بر اساس مفهوم خطرناکی، در جای‌جایِ قانون مجازات اسلامی دیده می‌شود. آنچه به تمامی این تحلیل‌های جرم‌شناختی اعتبار می‌بخشد، مدل قانون‌گذاری است که کارآمدی یک نهاد قانونی را مشخص می‌سازد.
مقاله حاضر در پی بررسی شرط اختصاصیِ وجودِ سابقۀ محکومیت کیفری بر مبنای مفهوم خطرناکی، در مجازات‌های جایگزین حبس (بندهای الف و ب ماده 66 ق.م.ا.) به صورت مستقل و نیز مقایسه این مفهوم در سایر نهادهای قانون مجازات است تا مفهوم خطرناکی در این نهاد قانونی مورد سنجش قرار گرفته و بر مبنای آن، عملکرد مقنن در استفاده از مفاهیم جرم‌شناختی ارزیابی گردد. آنچه در بادی امر به ذهن متبادر می‌شود، استفادۀ صحیح و به‌جا از این مفهوم است، ولی پس از تحلیل این ماده روشن خواهد شد که علاوه بر خلأها و کاستی‌های موجود در همین ماده، بهره‌گیری مقنن از مفهوم حالت خطرناک در مقایسه با سایر نهادهای قانونی نیز دچار اشکال است. همچنین مشخص خواهد شد که به کارگیریِ نامناسبِ مفهوم حالت خطرناک در خصوص مجازات‌های جایگزین حبس از سوی مقنن، مصادیقی از حالت خطرناک را شامل شده که قابل اعتنا و توجه نیستند و از سوی دیگر، صوری از مصادیقِ حالت خطرناک را که مهم و قابل توجه هستند، نادیده گرفته است. همچنین عملکرد مقنن سبب شده که مفهوم خطرناکی در مقایسۀ بین جایگزین‌های حبس با سایر نهادهای ارفاقی قانون، دچار نوعی دوگانگی گردد و مجموعاً منجر به گسیختگی و عدم انسجام در قانون‌گذاری شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Criminal Background as a Manifestation of the “Dangerous State” and Its Application to Alternatives of Prison Sentences

نویسندگان [English]

  • Abdolali Tavajjohi 1
  • Ibrahim ' Zare 2
1 Associate professor at Shahed University
2 PhD student of Criminal Law & Criminology
چکیده [English]

The concept of “dangerous state” was introduced in the nineteenth century on the basis of the necessity to provide social protection by positivism theorists. There are signs of Legislator’s attention to this concept, and the legalization of the “danger” concept can be seen in numerous place of Islamic penal code. What gives credit to all these criminology analyzes is the legislative model that determines the efficiency and effectiveness of a legal entity. The present article examines the specific condition of the existence of a criminal conviction based on the danger concept in alternative punishments for imprisonment (paragraphs A and B of ICL) independently and also compares this concept in other penal law institutions in order to assess the Danger Concept in this legal institution and according to that, analyze the legislator’s performance in using criminology concepts. What comes to mind at first is the right and proper use of this concept, but after analyzing this material it will be clear that in addition to the gaps and shortcomings in this article, the legislator’s use of danger concept in comparison to other legal institutions is wrong as well. It will also be clear that the inappropriate application of the concept of dangerous state in relation to alternative imprisonment sentences by the legislator involves instances of dangerous state that are not significant and, on the other hand, some form of dangerous state that are important and significant are ignored. Legislative action has also led to a duality in the danger concept in comparison between detention alternatives and other law enforcement leniency institutions, and totally, has resulted in failure and rupture of legislation.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Danger concept
  • Alternative imprisonment sentences
  • Danger instances
  • History of criminal conviction