مبانی، قلمرو و آثار فقهی ـ حقوقیِ «حق سلامت» زندانیانِ دارای «بیماریِ سخت‌درمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه حقوق دانشکده علوم انسانی دانشگاه حضرت معصومه قم

چکیده

بسیاری از محکومان کیفری پیش از ورود یا در دوران زندان، دچار بیماری می‌شوند که درمان برخی از آن‌ها دشوار و به اصطلاح «سخت‌درمان» است. در فقه جزایی، اجرای کیفر بدنی بیماران به تأخیر افتاده یا از بین می‌رود.
در حقوق کیفری ایران، سازوکارهای ارفاقی گوناگونی برای محکومان بیمار پیش‌بینی شده است. از جمله برابر ماده 502 قانون آیین دادرسی کیفری، اگر اجرای کیفر موجب تشدید بیماری یا تأخیر در بهبودی باشد، اجرای آن به «تعویق» می‌افتد و اگر امیدی به بهبودی بیمار نباشد، به مجازات دیگری «تبدیل» می‌گردد. از جنبه کاربردی، این کار مبتنی بر مفهوم «توان تحمل کیفر» است که از سوی پزشکی قانونی احراز می‌گردد.
پرسش نخست، کافی یا ناکافی بودن معیار پزشکی برای احراز توان تحمل کیفر، و پرسش دوم، امکان یا عدم امکان به کارگیری نهادهایی غیر از تعویق یا تبدیل کیفر است.
انگاره نوشتار آن است که در احراز توان تحمل کیفر بر پایه «بیماری سخت‌درمان» باید معیار «پزشکی ـ قضایی» به کار رود و نظر به شرایط بهداشتی، نیازهای درمانیِ بیمار و بایسته‌های اداره زندان، بهترین راهکار، «معافیت کیفری» زندانی دارای بیماری سخت‌درمان است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Principles, Scope, and Juridical/Legal Effects of “the Welfare Right” of the Prisoners with “Hard-Treatment Illnesses”

نویسنده [English]

  • Alimorad Heydari
Associate professor at Hazrat-e Masoumeh University
چکیده [English]

Many convicts suffer from pre-trial or prison conditions, some of which are difficult to treat and so-called “hard treatment”. In criminal jurisprudence, the execution of patients’ physical punishment is delayed or eliminated. Iran’s penal law provides various remedial mechanisms for convicted patients. Including Article 502 of the Criminal Procedure law, if the punishment aggravates or delays the recovery, it will be “postponed”, and if there is no hope of recovery it’ll be “converted”. From a practical point of view, this article is based on the concept of “ability to endure punishment” which is confirmed by forensic medicine. The first question is whether or not the medical criterion is sufficient to qualify for the punishment, and the second question is the possibility or impossibility of using institutions other than postponement or conversion. The idea of the article is that the “medical-judicial” criterion should be applied in order to qualify for a “severe medical illness” and, depending on the health conditions, the medical needs of the patient and the requirements of the prison administration, the best solution is the “criminal exemption” of the prisoner with hard-treatment illnesses.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • The welfare right
  • Hard-treatment illnesses
  • Untreatable diseases
  • Ability to endure punishment
  • Criminal exemption