شناسایی حق بر توانمندسازی بزه‌دیده؛ مبانی و جلوه‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 استاد حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران

3 دانشیار حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

ضرورت تحقق رشد پس از آسیب برای بزه‌دیده و تلفیق آن با مفهوم حق، موجب پیدایش حق بر توانمندسازی است. پژوهش حاضر با روش تحلیلی ـ توصیفی و با استفاده از ابزار کتابخانه‌ای به مفهوم‌سازی حق بر توانمندسازی با مؤلفه‌های تغییر پیش‌فرض از جبران به توانمندسازی، عبور از اصل همترازی حقوق متهم و بزه‌دیده و الزام مشارکت متقارن حکومت و بزهکار در فرایند توانمندسازی پرداخته است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که این حق، مبتنی بر نظریاتی چون قرارداد اجتماعی، رفاه اجتماعی و نظریه آسیب اجتماعی شناختی بر ضرورت پذیرش مستقیم مسئولیت حاکمیت در توانمندسازی بزه‌دیده استوار است. همچنین نظریه‌های عدالت ترمیمی و انصاف که از منظر ضرورت ترمیم آسیب‌ها و نقش آن در ایجاد احساس تحقق عدالت و پیشگیری از بزه‌دیدگی مجدد، به تحلیل الزام بازتوانی بزه‌دیده می‌پردازند. عینی‌سازی حق بر توانمندسازی نیز نیازمند جلوه‌هایی قانونی در عرصه فراملی و ملی است. بررسی این جلوه‌ها نشان داد که اگرچه در طول زمان، جلوه‌های توانمندی بزه‌دیده افزایش یافته است، اما همچنان تا رسیدن به تحقق مؤلفه‌های حق بر توانمندسازی منطبق با اصول پیش‌گفته فاصله وجود دارد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Accepting the Right to Victim Empowerment: Bases and Demonstrations

نویسندگان [English]

  • tahmineh shahpouri 1
  • hosein gholami 2
  • hasanali moazenzadegan 3
1 PHD student of criminal law and criminology at ATU university
2 Full professor at Allameh Tabataba'i University
3 Associate professor at Allameh Tabataba'i University
چکیده [English]

The necessity of occurring promotion after damage to a victim and reconciling it with the concept of right causes the right to empowerment. The present note with the analytic-descriptive method and with the utilization of the library tools has set out to conceptualize the right to empowerment with the components of the change of the premises from redress to empowerment, transferring from the principle of equality of arms between the victim and accused and the requirement of the concurrent collaboration between the state and convict in the process of empowerment. The findings show that this right is established based on the theories such as the social contract, social welfare and the theory of the social-cognitive pathology to the necessity of the direct acceptance of the state liability for the victim empowerment. Also, the theories of restorative justice and fairness from the view of the need to repair the harm and its role in creating the feeling of achieving justice and prevention of repetitive offending analyze the necessity of the rehabilitation of victims. The objectification of the right to empowerment requires legal manifestations in the national and transnational arena. The examination of these manifestations shows that over time the manifestations of victim empowerment have been developed but still it is far from achieving the realization of the components of the right to empowerment compliance with the aforementioned principles.
: 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Right
  • The right to empowerment
  • The components of the empowerment
  • The theoretical bases of the right to empowerment
  • The demonstrations of the right to empowerment

مراجع

  1. اساتید حقوق کیفری و جرم‌شناسی سراسر کشور، دانشنامه بزه‌دیده‌شناسی و پیشگیری از جرم، ج1و2، زیر نظر علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، تهران، مرکز تحقیقات کاربردی پلیس پیشگیری ناجا و نشر میزان، 1393 ش.
  2. باری، نورمن بی.، رفاه اجتماعی، ترجمه سیداکبر میرحسنی و سیدمرتضی نوربخش، تهران، سمت، 1380 ش.
  3. بسیونی، محمدشریف، بزه‌دیده‌شناسی (جلد دوم: شناسایی بین‌المللی حق‌های بزه‌دیدگان)، ترجمه مهرداد رایجیان اصلی، تهران، شهر دانش، 1393 ش.
  4. حیدری، غلامرضا، «پیش‌فرض‌های معرفت‌شناختی علم‌سنجی»، فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، دوره چهاردهم، شماره 1 (پیاپی 53)، بهار 1390 ش.
  5. رایت، مارتین، تونی مارشال، مایکل مایز و دیگران، عدالت ترمیمی، ترجمه امیر سماواتی پیروز، تهران، خلیلیان، 1388 ش.
  6. رایجیان اصلی، مهرداد، «بازاندیشی دادرسی دادگرانه در پرتو اصل همترازی حق‌های بزه‌دیده و متهم»، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، سال دوم، شماره 7، تابستان 1393 ش.
  7. همو، بزه‌دیده‌شناسی (جلد یکم: درس‌گفتارهای تألیفی)، چاپ دوم، تهران، شهر دانش، 1398 ش.
  8. رشنوادی، یعقوب، و مجید دهنوی، «نقش بیمه‌های عمر در افزایش رفاه و عدالت اجتماعی»، ماهنامه تازه‌های جهان بیمه، شماره‌های 121ـ122، تیر و مرداد 1387 ش.
  9. سبزه‌ای، محمدتقی، «جامعه مدنی به مثابه قرارداد اجتماعی: تحلیل مقایسه‌ای اندیشه‌های هابز، لاک و روسو»، فصلنامه پژوهش حقوق و سیاست، سال نهم، شماره 22، بهار و تابستان 1386 ش.
  • صمدیان، فرزانه، و الهه سلطانی‌نژاد، «بایسته‌های راهبردی تدوین برنامه هفتم توسعه (با نگاهی به آسیب‌شناسی برنامه‌های توسعه قبلی و شرایط ویژه اقتصاد کشور)»، مدیریت پژوهش‌های اقتصادی، تهران، مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، دی‌ماه 1399.
  • عالم، عبدالرحمن، بنیادهای علم سیاست، چاپ چهاردهم، تهران، نی، 1385 ش.
  • غلامی، حسین، «سیاست جنایی برای جامعه آسیب‌دیده؛ مبانی و راهبردها»، در: دانشنامه سیاست‌گذاری حقوقی، به کوشش لعیا جنیدی و امیرحسن نیازپور، تهران، معاونت حقوقی رئیس‌جمهور، 1399 ش.
  • همو، کیفرشناسی؛ کلیات و مبانی پاسخ‌شناسی جرم، دیباچه هانس یورگ آلبرشت، چاپ سوم، تهران، میزان، 1399 ش.
  • فلچر، جرج پی.، «جایگاه بزه‌دیدگان در نظریه سزادهی»، ترجمه مهرداد رایجیان اصلی، مجله حقوقی دادگستری، شماره 62ـ63، بهار و تابستان 1387 ش.
  • نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین، «از جرم‌شناسی تا آسیب اجتماعی‌شناسی»، فصلنامه تحقیقات حقوقی (یادنامه شادروان دکتر رضا نوربها)، ضمیمه شماره 56، زمستان 1390 ش.
  • همو، «از عدالت کیفری ”کلاسیک“ تا عدالت ”ترمیمی“»، مجله تخصصی الهیات و حقوق (آموزه‌های حقوقی)، سال سوم، شماره 3ـ4 (پیاپی 9ـ10)، پاییز و زمستان 1382 ش.
  • همو، «بین‌المللی ـ اساسی شدن اصول حقوق کیفری»، در: دانشنامه سیاست‌گذاری حقوقی، به کوشش لعیا جنیدی و امیرحسن نیازپور، تهران، معاونت حقوقی رئیس‌جمهور، 1399 ش.
  • همو، «درآمدی بر اساسی‌سازی حقوق کیفری»، در: در تکاپوی حقوق عمومی، به کوشش علی‌اکبر گرجی ازندریانی، تهران، جنگل، 1393 ش.
  • همو، «درباره سیاست جنایی افتراقی»، دیباچه در: لازرژ، کریستین، درآمدی بر سیاست جنایی، برگردان علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، تهران، میزان، 1400 ش.
  • همو، «سیاست جنایی سازمان ملل متحد»، فصلنامه تحقیقات حقوقی، شماره 18، 1375 ش.
  • همو، «میانجیگری کیفری: جلوه‌ای از عدالت ترمیمی»، دیباچه در: عباسی، مصطفی، افق‌های نوین عدالت ترمیمی؛ میانجیگری کیفری، تهران، دانشور، 1382 ش.
  • نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین، حسین غلامی، فیروز محمودی، و قاسم محمدی، «عدالت برای بزه‌دیدگان» (میزگرد)، مجله حقوقی دادگستری، شماره 52ـ53، پاییز و زمستان 1384 ش.
  • هزارجریبی، جعفر، و رضا صفری شالی، آناتومی رفاه اجتماعی، تهران، جامعه و فرهنگ، 1391 ش.
  • همتی، فریده، سیاست اجتماعی (نظریه‌های کلاسیک، مدرن، پست‌مدرن و مطالعات مقایسه‌ای)، تهران، جامعه‌شناسان، 1389 ش.
  1. Adams, J. Stacy, “Inequity in Social Exchange”, in: L. Berkowitz (Ed.), Advances in Experimental Social Psychology, Vol. 2:267-299, New York, Academic Press, 1965.
  2. , “Toward an understanding of inequity”, Journal of Abnormal & Social Psychology, Vol. 67(5):422-436, 1963.
  3. Adams, J. Stacy, & Patricia R. Jacobsen, “Effects of wage inequities on work quality”, Journal of Abnormal and Social Psychology, 69(1):19-25, 1964.
  4. Dwyer, Peter, Welfare Rights And Responsibilities: Contesting social citizenship, UK, The Policy Press, Bristol, 2000.
  5. Gallo, Carina & Kerstin Svensson, Victim Support and the Welfare State, Routledge, 2019.
  6. Goldberg, A. J., “Preface: Symposium on Governmental Compensation for Victims of Violence”, Southern California Law Review, Vol. 43:164-182, 1970.
  7. Hillyard, Paddy & Steve Tombs, “Beyond Criminology?”, in: Criminal Obsessions: Why harm matters more than crime, Centre for Crime and Justice Studies, 2nd, London, Kings College, 2008.
  8. Khare, Rishika, “Benefits that a Zemiological Approach can bring to the Study of Global Crime and Insecurity”, International Research Journal of Social Sciences, Vol. 5(5):30-32, 2016.
  9. Lasslett, Kristian, “Crime or social harm? A dialectical perspective”, Crime, Law and Social Change, Vol. 54(1):1-19, Springer, Published online: 3 June, 2010.
  10. Lo Vuolo, Rubén M., “Social Exclusion Policies and Labour Markets in Latin America”, in: Katja Hujo & Shea McClanahan (Eds.), Financing Social Policy: Mobilizing Resources for Social Development, New York, Palgrave Macmillan, 2009.
  11. Mill, John Stuart, On Liberty, London, Penguin Classics, 1985.
  12. National Policy Guidelines for Victim Empowerment, United Nation Office on Drugs and Crime, European Union, 2012.
  13. Rousseau, Jean-Jacques, Du Contrat Social, ou principes du droit politique, in: Collection complète des oeuvres, vol. 1, in-4°, Genève, 1780-1789, édition en ligne <rousseauonline.ch>, version du 7 octobre 2012.
  14. Schafer, Robert B. & Patricia M. Keith, “Equity and depression among married couples”, Social Psychology Quarterly, Vol. 43(4):430-435, 1980.
  15. Walster, Elaine & Ellen Berscheid & G. William Walster, “New directions in equity research”, Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 25(2), 1973.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار