چالش‌های تعقیب کیفری در پرتو تغییرات اشخاص حقوقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران

2 دکترای حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه عدالت تهران

چکیده

اشخاص حقوقی محتمل است قبل و یا در فرایند دادرسی کیفری به طرق مختلف منحل شده، با سایر اشخاص حقوقی ادغام یا به شخص حقوقی دیگری تبدیل شوند. هر کدام از این تغییرات که در ساختار و ماهیت اشخاص حقوقی اتفاق می‌افتد، در فرایند دادرسی کیفری علیه این شخص از جمله نحوه احضار، تبیین اتهام، تحقیقات مقدماتی، قرارهای صادره و... تأثیر متفاوتی خواهد داشت. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با به کارگیری ابزار کتابخانه‌ای، به دنبال ارزیابی این تغییرات در جریان تعقیب کیفری اشخاص حقوقی است. قانون‌گذار در مقررات فعلی تنها با تصویب ماده 692 ق.آ.د.ک.، موضوع انحلال غیر ارادی را به صراحت تعیین تکلیف نموده و آن را حسب مورد، موجب موقوفی تعقیب یا موقوفی اجرا دانسته است؛ اما در سایر حالات از جمله انحلال ارادی، ادغام و تبدیل، پیش‌بینی‌های لازم را نداشته است. در چنین مواردی، مراجع قضایی در عمل با مشکل مواجه می‌شوند که این موضوع می‌تواند نتایجی از جمله تعارض در آرای صادره، اطاله دادرسی و حتی بی‌کیفرمانی شخص حقوقی را به دنبال داشته باشد. بنابراین برای مقابله با انحلال ارادی اشخاص حقوقی، ادغام یا تبدیل توأم با سوءنیتِ این اشخاص لازم است که قانون‌گذار با پیش‌بینی‌های لازم، نمایندگان شخص حقوقی را از تشکیل و ثبت شخص حقوقی جدید محروم سازد و همچنین این افراد را ضمن صدور حکم محکومیت، از برخورداری نهادهای ارفاقی مثل تعلیق اجرای مجازات، تعویق صدور حکم و... منع نماید.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Challenges of the Criminal Prosecution in the Light of the Conversions of the Legal Entities

نویسندگان [English]

  • Sayed Sajjad Kazemi 1
  • hamed chegini 2
1 Department of Law, Malayer University, Malayer, Hamadan, Iran
2 PhD in Criminal Law and Criminology
چکیده [English]

It is possible that the legal entities which become dissolved before or during the process of the criminal procedure to be merged with other legal entities or converted into another legal entity. Each of these conversions which occurs in the structure and nature of the legal entities impacts the process of the criminal procedure against this entity such as arraignment, explaining charges, preliminary in the investigation, issued writs, etc. The present note with the descriptive and analytic method and with applying the library tools will assess the changes in the current criminal prosecution of the legal entities. The legislature in the present regulations only with enacting article 692 of the Code of the Criminal Procedure has implicitly observed the matter of involuntary dissolution and considered it nolle prosequi, (Latin: to be unwilling to pursue) or suspension of execution of sentence according to cases but it has not observed necessary consideration in other cases such as voluntary dissolution, merge and convention. It makes judicial authorities confront obstacles in action and it may follow results such as conflict of the issued judgments, the continuation (Prolongation) of the procedure and even impunity of the legal person. Therefore, for dealing with the voluntary dissolution of the legal persons, merge or convention along with malice of these entities it is necessary that the legislature with careful consideration deprives the delegates of the legal entities to form and register new legal entities and also these entities meanwhile sentencing are banned from arbitrary institutions such as suspension of the execution of sentence, deferral of issuing a judgment, etc.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Legal entity
  • Dissolution
  • Merges
  • Convention
  • Criminal prosecution

مراجع

  1. اسکینی، ربیعا، حقوق تجارت شرکت‌های تجاری، چاپ بیست و ششم، تهران، سمت، 1398 ش.
  2. اشتیاق، وحید، «مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در لایحه قانون مجازات اسلامی»، مجله پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، شماره 13، بهار و تابستان 1387 ش.
  3. پوربافرانی، حسن، اصغر احمدی، و جواد پولادی، «چالش‌های اعمال قواعد تعدد جرم نسبت به اشخاص حقوقی»، مجله حقوقی دادگستری، سال هشتاد و چهارم، شماره 111، پاییز 1399 ش.
  4. پوربافرانی، حسن، و مهدیه سیفی، «گونه‌شناسی مجازات شخص حقوقی»، دوفصلنامه آموزه‌های حقوق کیفری، سال دوازدهم، شماره 9، بهار و تابستان 1394 ش.
  5. پورقاسم، علی، و تهمورث بشیریه، «قرارهای تأمین کیفری اشخاص حقوقی»، فصلنامه تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین‌الملل، سال دوازدهم، شماره 46، زمستان 1398 ش.
  6. تدین، عباس، قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه، چاپ سوم، تهران، خرسندی، 1394 ش.
  7. جان‌نثار کهنه شهری، علی، بررسی نوآوری‌های قرارهای تأمین کیفری و نظارت قضایی در قانون آیین دادرسی کیفری 1392، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه تبریز، 1395 ش.
  8. جعفری، فریدون، حامد چگینی، و سیدسجاد کاظمی، «رویکرد انتقادی به تعقیب و تحقیق جرائم اشخاص حقوقی در قلمرو قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392»، فصلنامه تعالی حقوق، سال یازدهم شماره 3، پاییز 1399 ش.
  9. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران، کتابخانه گنج دانش، 1382 ش.
  • جهانخانی، علی، علی ثقفی، و اصغر عارفی، «مبانی تئوریک و کاربردی تصاحب و ادغام شرکت‌ها»، مجله تحقیقات مالی، سال هشتم، شماره 21، بهار و تابستان 1385 ش.
  • چگینی، حامد، رسیدگی به جرائم اشخاص حقوقی در نظام کیفری ایران، رساله دکتری دانشگاه عدالت، 1399 ش.
  • رضوی، سیدعلی، سیدمحمد رضوی، و محمدرضا پاسبان، «ماهیت حقوقی ادغام شرکت‌های تجاری؛ مطالعه تطبیقی در فقه امامیه، حقوق ایران و مصر»، دوفصلنامه آموزه‌های فقه مدنی، سال یازدهم، شماره 19، بهار و تابستان 1398 ش.
  • سماواتی، حشمت‌اللّٰه، درآمدی بر جرائم شرکت‌های تجارتی در حقوق ایران، تهران، خط سوم، 1397 ش.
  • شریفی، محسن، مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در حقوق ایران و انگلستان، رساله دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، 1393 ش.
  • همو، «مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در نظام کیفری ایران و فرانسه»، دوفصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، شماره‌های 75ـ76، پاییز و زمستان 1395 ش.
  • همو، «مسئولیت کیفری شرکت‌های تجاری در وضعیت‌های خاص (قبل از ثبت، پس از ادغام و در حال تصفیه)»، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، سال ششم، شماره 20، پاییز 1396 ش.
  • صقری، محمد، حقوق بازرگانی شرکت‌ها: تأسیس، تبدیل، ادغام، انحلال، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1390 ش.
  • عابدی، احمدرضا، آیین دادرسی کیفری، تهران، مرکز آموزش قوه قضاییه، 1398 ش.
  • قدسی، سیدابراهیم، و حسین فاضلی هریکندی، «چالش‌های تحقیقات مقدماتی جرائم اشخاص حقوقی»، مجله حقوقی دادگستری، سال هشتاد و چهارم، شماره 111، پاییز 1399 ش.
  • کاظمی، سیدسجاد، آیین دادرسی کیفری، تهران، مجد، 1398 ش.
  • کاظمی، سیدسجاد، و حامد چگینی، «چالش‌های احقاق حق بزه‌دیدگانِ جرایم اشخاص حقوقی»، فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، سال دهم، شماره 2 (پیاپی 21)، تابستان 1400 ش.
  • محمدی، ناصر، رسیدگی کیفری افتراقی به اتهام شخص حقوقی، تهران، ترخون، 1397 ش.
  • مصدق، محمد، قرارهای تأمین کیفری، نظارت قضایی و قرارهای نهایی، چاپ دوم، تهران، جنگل، 1395ش.
  • مٶذن‌زادگان، حسنعلی، بهروز بیگی‌زاده، و غلامحسن کوشکی، «کاربست آیین دادرسی کیفری افتراقی نسبت به اشخاص حقوقی در مرحله تحقیقات مقدماتی»، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، سال هشتم، شماره 29، زمستان 1398 ش.
  • موسوی مجاب، سیددُرید، و علی رفیع‌زاده، «دامنه مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در قانون مجازات اسلامی»، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، سال چهارم، شماره 13، زمستان 1394 ش.
  • میرمحمدصادقی، حسین، و محمدباقر گرایلی، «تحلیل فعالیت شرکت‌های هرمی از منظر حقوق کیفری اختصاصی و مقایسه آن با بازاریابی شبکه‌ای»، دوفصلنامه آموزه‌های حقوق کیفری، سال یازدهم، شماره7، بهار و تابستان 1393 ش.
  1. Clough, Jonathan A., The Prosecution of Corporation, PhD Thesis, Monash University, 2004.
  2. Edward, Vanessa, EC Company Law, 1st, New York, Clarendon Press, Oxford University Press, 1999.
  3. Emmanuel, Roger-France, “Comment prévenir le risque pénal dans l’entreprise?”, Accountancy & Tax, 2003.
  4. Fieberg, Gerhard, “National Developments in Germany: An Overview”, in: Albin Eser & Günter Heine & Barbara Huber (Eds.), Criminal Responsibility of Legal and Collective Entities, International Colloquium Berlin, May 4-6, 1999.
  5. Price, Merlyn & Donna M. Norris, “White Collar Crime: Corporate and Securities and commodity fraud”, Journal of the American Academy of Psychiatry and the Law, Online, Vol. 37(4), 2009, Retrieved in: 22/3/2012, in: <http://www.jaap.org>.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار