امکان‌سنجی قاچاق کالا و ارز در خصوص دستگاه‌های استخراج رمزارز و مبادلات رمزارزها: مسائل قانونی و رویه‌های عملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

موضوع رمزارزها و مسائل مرتبط با آن از جمله موضوعاتی است که به دلیل ماهیت ویژه و منافع و هزینه‌های قابل توجهی که دارد، نیازمند تعیین تکلیف در سطح حاکمیتی است. هرچند از سال 1396 و به ویژه از سال 1398، موضوع مقررات‌گذاری درباره رمزارزها در دستور کار قوه مجریه قرار گرفت، اما در شرایط عدم وجود قوانین مدون در این خصوص، نحوه مواجهه با فعالیت‌های مرتبط با این حوزه از جمله استخراج و مبادلات، در حوزه‌های مختلف مقررات‌گذاری و رسیدگی به جرائم و تخلفات با مشکلاتی مواجه شد. مقاله حاضر که با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اسناد موجود صورت گرفته، در صدد است مبتنی بر قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و اصلاحات آن، بعضی عناوین مجرمانه‌ای را که در بستر اقدامات فعالان بازار رمزارزها قابلیت تحقق دارند، به صورت شفاف تبیین نماید و رویه‌های عملی شکل‌گرفته در بعضی شعب تعزیرات در خصوص نحوه مواجهه با اقدامات فعالان این حوزه را تشریح و نقد نماید. یافته‌ها نشان می‌دهند که عدم تصویب قوانین و موضع‌گیری‌های بعضاً متفاوت مقامات قوای مجریه و قضاییه نسبت به موضوع و مغایرت بعضی از مصوبات با قوانین عام موجود، منجر به بروز مشکلاتی در حوزه مبارزه با قاچاق کالا و ارز شده است که ضرورت دارد در سیاست‌گذاری‌های آتی مورد توجه قرار گیرند. نتایج حاکی از آن است که بعضی تخلفات قاچاق کالا در مصوبات قوه مجریه، بر خلاف قوانین، مورد تخلف‌زدایی قرار گرفته و موضوع قاچاق ارز به دلیل عدم توجه به تفاوت رمزارزها با مفاهیم مشابه آن، به درستی تبیین نشده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Feasibility of Smuggling of Goods and Foreign Currency regarding Cryptocurrency Mining Devices and Cryptocurrency Exchanges: Legal Issues and Practical Procedures

نویسندگان [English]

  • Zahra Sakiani
  • Sayyed Abbas Vaezi
PhD in Criminal Law & Criminology, University of Tehran
چکیده [English]

The issue of cryptocurrencies and subjects related to it is one of the issues that needs to be determined at the governance level due to its special nature and significant benefits and costs. Although since 1396 and especially since 1398, the executive branch started regulating cryptocurrencies, but in the absence of codified laws in this regard, the way to deal with activities related to this field, including mining and exchanges, in different areas of regulating and handling crimes and violations faced with problems. The present article, which carried out with a descriptive-analytical method and using library resources and available documents, is going to clarify some crimes that can be committed by cryptocurrency market activists based on the Anti-Smuggling of Goods and Currency Act and describe and criticize some procedures formed regarding how to deal with the actions of activists in this area. The results indicate that some of the good smuggling violations have been decriminalized in the executive regulations, contrary to the laws, and the issue of foreign currency smuggling has not been properly explained due to the lack of attention to differences of cryptocurrencies with similar concepts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Smuggling of goods
  • Smuggling of currency
  • Cryptocurrency
  • Miner
  • Stablecoin

مراجع

  1. اجتهادی، سید عبدالمجید، و علیرضا شعبانی ورکانی، «سازوکارهای پیشگیری و کاهش جمعیت کیفری در قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز»، فصلنامه اقتصاد پنهان، دوره جدید، شماره‌های 22ـ23، پاییز و زمستان 1399 ش.
  2. جوادیان، سیدمحمدحسن، امیرحسین خسروآبادی، و محمدصادق آزادفر، «تحلیل حقوقی تعاریف و مصادیق قاچاق ارز و تخلفات ارزی در ایران»، فصلنامه کارآگاه، سال دوازدهم، شماره 46، بهار 1398ش.
  3. چمبرز، سی. بی. یانگ، «مسائل قانونی و مقرراتی پول الکترونیکی»، ترجمه لیلا آرمیان، فصلنامه روند، سال پانزدهم، شماره 47، زمستان 1384 ش.
  4. خادمان، محمود، ابوطالب کوشا، و فاطمه نوری، «شناسایی ماهیت حقوقی رمزارزها با تحلیل ساختاری آن‌ها در نظام حقوقی ایران»، مجله حقوقی دادگستری، سال هشتاد و پنجم، شماره 115، پاییز 1400 ش.
  5. سیاه‌بیدی کرمانشاهی، سعید، ایمان رحیمی‌نیت، و ریحانه ملک‌زاده رودبنه، حقوق کیفری اقتصادی، تهران، جنگل، 1397 ش.
  6. شاملو، باقر، و عارف خلیلی پاجی، «چالش‌های حقوقی ـ اقتصادی ارزهای مجازی برای نظام‌های سیاسی در پرتو نظریه جایگزینی»، فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، سال دوازدهم، شماره 1 (پیاپی 63)، پاییز 1399 ش.
  7. شاملو، باقر، عارف خلیلی پاجی، و سمیه پرهیزکاری، «امکان‌سنجی شمول قواعد امحاء بر ماینرها (دستگاه استخراج رمزارز)»، فصلنامه تحقیقات حقوقی، سال بیست و پنجم، ویژه‌نامه حقوق و فناوری، بهمن 1401 ش.
  8. شاهچرا، مهشید، ماندانا طاهری، و مرجان فرجی، «چهارچوب مقررات‌گذاری رمزارزها در ایران: بررسی رویکردهای بین‌المللی و ارائه پیشنهاد»، گزارش کارشناسی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، 1400 ش.
  9. مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری با همکاری مرکز ملی فضای مجازی، «تحلیلی بر سیاست‌گذاری استخراج رمزدارایی‌ها (رمزارزها) در ایران و ارائه پیشنهادهای سیاستی» (گزارش)، 1399 ش.
  10. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، «بیت‌کوین؛ ابزاری نوین در نظام پرداخت‌های الکترونیکی» (گزارش)، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، 1393 ش.
  11. مژدهی‌پور، ابوالفضل، و علیرضا میلانی، «سیاست جنایی حاکم بر نهاد متولی پیشگیری و مبارزه با قاچاق کالا و ارز در حقوق ایران»، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، سال بیست و هفتم، شماره 99، پاییز 1401 ش.
  12. میثمی، حسین، و زینب بیابانی، «تحلیل ماهیت، استخراج و مبادله انواع رمزارزها و توکن‌ها از منظر فقه اسلامی و قوانین کشور»، گزارش کارشناسی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، 1399 ش.
  13. نوری، مهدی، «تحلیل ماهیت پولی رمزارزها در اقتصاد؛ با تأکید بر مقایسه نوسانات رمزارزهای منتخب با نوسانات یورو ـ دلار و طلا»، فصلنامه اقتصاد دفاع، سال سوم، شماره 10، زمستان
    1397 ش.
  14. Allen, Franklin & Xian Gu & Julapa Jagtiani, “Fintech, Cryptocurrencies, and CBDC: Financial Structural Transformation in China”, Journal of International Money and Finance, Vol. 124, 30 January 2022.
  15. Arner, Douglas & Raphael Auer & Jon Frost, “Stablecoins: risks, potential and regulation”, University of Hong Kong, Faculty of Law, Research Paper No. 2021/57, 2020, Available at: <https://repositorio.bde.es/bitstream/123456789/14233/1/ Stablecoins_en.pdf>.
  16. Berentsen, Aleksander & Fabian Schär, “Stablecoins: The quest for a low-volatility cryptocurrency”, in: Antonio Fatás (Ed.), The Economics of Fintech and Digital Currencies, 2019.
  17. Chohan, Usman W., “Are Stable Coins Stable?”, Notes on the 21st century (CBRi), 2019.
  18. Corbet, Shaen & Douglas J. Cumming & Brian M. Lucey & Maurice Peat & Samuel A. Vigne, “The destabilising effects of cryptocurrency cybercriminality”, Economics Letters, Vol. 191(C), June 2020.
  19. Dupuis, Daniel & Kimberly C. Gleason, “Money laundering with cryptocurrency: open doors and the regulatory dialectic”, Journal of Financial Crime, forthcoming (accepted for publication), 3 July 2020.
  20. Fang, Fan & Carmine Ventre & Michail Basios & Leslie Kanthan & David Martinez-Rego & Fan Wu & Lingbo Li, “Cryptocurrency trading: a comprehensive survey”, Financial Innovation, Vol. 8(1), December 2022.
  21. Financial Stability Board (FSB), “Regulation, Supervision and Oversight of ‘global Stablecoin’ Arrangements: Final Report and High-Level Recommendations”, 13 October 2020.
  22. Hampl, Filip, & Lucie Gyönyörová, “Can Fiat‐backed Stablecoins Be Considered Cash or Cash Equivalents Under International Financial Reporting Standards Rules?”, Australian Accounting Review, Vol. 31(3), 9 June 2021.
  23. <https://divan-edalat.ir/nht-detail/13245>.
  24. <https://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/other/virtualcurrencyschemes201210en.pdf>.
  25. <https://www.fatf-gafi.org/media/fatf/documents/reports/virtual-currency-key-definitions-and-potential-aml-cft-risks.pdf>.
  26. Li, Jingming & Nianping Li & Jinqing Peng & Haijiao Cui & Zhibin Wu, “Energy consumption of cryptocurrency mining: A study of electricity consumption in mining cryptocurrencies”, Energy, Vol. 168(C), 2019, Available at: <https://sci-hub.se/10.1016/ energy.2018.11.046>.
  27. Liao, Gordon Y. & John Caramichael, “Stablecoins: Growth Potential and Impact on Banking”, International Finance Discussion Papers (IFDP), Number 1334, Washington, Board of Governors of the Federal Reserve System, January 2022, Available at: <https://www.federalreserve.gov/econres/ifdp/files/ifdp1334.pdf>.
  28. Paesano, Federico & Dorothy Siron, “Working Paper 38: Cryptocurrencies in Asia and beyond: law, regulation and enforcement”, Basel Institute on Governance Working Papers, Vol. 38, 2022.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار