مبانی جرم‌انگاری بین‌المللی بوم‌زدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه حقوق بین‌الملل عمومی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران

2 دانشیار، گروه حقوق بین‌الملل عمومی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران

3 استاد، گروه دین‌پژوهی، دانشکدۀ ادیان، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

4 دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل عمومی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

بوم‌زدایی به آسیب گسترده یا تخریب زیست‌بوم‌های یک قلمرو خاص اشاره دارد و در معنای حقوقی خاص، به تخریب محیط‌زیست در تعقیب اهداف نظامی و آسیب‌های زیست‌محیطی گسترده در طول جنگ اشاره دارد. از منظر جرم‌شناسی سبز، چالش اساسی این حوزه، جرم‌انگاری اقدامات افراد، شرکت‌ها، صنایع و دولت‌هایی است که با وجود شواهد علمی گسترده، به استمرار این مشکل کمک می‌کنند. برای غلبه بر چالش‌های زیست‌محیطی و جلوگیری از ارتکاب جنایاتی با وسعت و شدت بوم‌زدایی، تغییر رویکرد از سطحی‌نگری به ژرفانگری، مؤلفۀ اصلی جرم‌انگاری‌های داخلی و بین‌المللی است. از سوی دیگر، بوم‌زدایی محصول درک ارتباط عمیق و درهم‌تنیدۀ حقوق بشر و حفاظت از محیط‌زیست است؛ چراکه وضعیت اضطراری تغییرات اقلیمی و تنوع‌زیستی تهدیدکنندۀ حقوق بشر جهانی است. یکی دیگر از چالش‌های جرم‌انگاری بوم‌زدایی، اثبات حقایق و جمع‌آوری شواهد آسیب‌های شدید، بلندمدت و گسترده است، زیرا محیط‌زیست به خودی خود نمی‌تواند سخن بگوید و بزه‌دیده‌شناسی به دنبال تبیین و روشنگری آن، به‌مثابۀ طرف بالقوه یا موضوع حق است. این پژوهش توصیفی-تحلیلی، با استفاده از ابزار مطالعات کتابخانه‌ای و ترکیبی از براهین استقرایی و استنتاجی، به تبیین مبانی فلسفی، حقوق بشری، بزه‌دیده‌شناختی و جرم‌شناختی پرداخته و وضعیت کنونی بوم‌زدایی را بررسی کرده و امکان‌سنجی جرم‌انگاری آن را به‌رغم چالش‌های موجود در اساسنامۀ رم به‌عنوان پنجمین جرم، مورد ارزیابی قرار می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Basics of International Criminalization of Ecocide

نویسندگان [English]

  • Mostafa Fazaeli 1
  • ali mashhadi 2
  • Seyyed Hassan Eslami Ardakani 3
  • Sharareh َAbtahi 4
1 Professor, Faculty of Law, University of Qom
2 associate professor at law faculty- the university of qom
3 Professor at University of Religions and Denominations
4 PhD student and lawyer
چکیده [English]

Ecocide refers to the extensive damage or destruction of ecosystems within a specific territory. In a specific legal sense, it refers to the destruction of the environment in pursuit of military objectives and extensive environmental damage during war. From the perspective of green criminology, the fundamental challenge in this area is the criminalization of actions by individuals, companies, industries, and governments that, in light of extensive scientific evidence, contribute to the perpetuation of this problem. To overcome environmental challenges and prevent crimes with the scope and severity of ecocide, a shift in approach from superficiality to depth is the key element in both domestic and international criminalization efforts. On the other hand, ecocide is the result of an understanding of the deep and intertwined relationship between human rights and environmental protection. Because the climate change and biodiversity emergency threaten global human rights. Another challenge in the criminalization of ecocide is proving the facts and collecting evidence of severe, long-term, and widespread harm. Because the environment cannot speak for itself, victimology aims to articulate and clarify it as a potential party or subject of rights. This descriptive and analytical research utilizes library studies and combines inductive and deductive reasoning to elucidate the philosophical, human rights, victimological, and criminological foundations. It examines the current state of ecocide and evaluates the feasibility of its criminalization as the fifth crime under the Rome Statute, despite existing challenges.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environment
  • Foundations
  • International Criminalization
  • Ecology

مراجع

  1. ابطحی، شراره. (1400ش). حفاظت از گونه‌های زیستی در آموزه‌های جرم‌شناسی انتقادی گونه‌های حیوانی. تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
  2. اسلامی اردکانی، سید حسن. (1392ش). اخلاق زیست‌محیطی: زمینه‌ها، دیدگاه‌ها و چشم‌انداز آینده. نشریۀ اخلاق وحیانی، 3(4)، 7-36. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.23833025.1392.3.1.1.8
  1. اسماعیلی، مهدی. (1398ش). محیط‌زیست در آیینه جرم‌شناسی سبز، در: دایرة‌المعارف علوم جنایی، (کتاب چهارم، زیرنظر علی‌حسین نجفی ابرندآبادی). تهران: نشر میزان.
  2. اوبراین، مارتینو؛ یار، مجید. (1394ش). جرم‌شناسی (مفاهیم کلیدی)، (برگردان سید محمود خلیلی و جلال‌الدین حسانی). تهران: انتشارات بهنامی.
  3. پشمی، بهرام و نژندی‌منش، هیبت‌الله. (1401ش). انعکاس نظریه‌های عدالت کیفری در اساسنامۀ دیوان کیفری بین‌المللی. نشریۀ آموزه‌های حقوق کیفری، 19(23)، 89-122.

https://doi.org/10.30513/cld.2022.3109.1576

  1. دژاردن، جوزف آر. (1396ش). اخلاق محیط‌زیست: درآمدی بر فلسفه محیط‌زیست، (ترجمۀ مهدی کلاهی). تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
  2. رحیمی‌نژاد، اسماعیل. (1398ش). رویکردهای نوین در جرم‌شناسی انتقادی و سیاست جنایی. تهران: انتشارات مجد.
  3. رضوی‌فرد، بهزاد. (1401ش). سیاست جنایی در برابر بزهکاری‌های زیست‌محیطی. تهران: میزان.
  4. رضوی‌فرد، بهزاد، و فرجی، محمد. (1399ش). بزهکاری منطقه‌ای: از علت‌شناسی تا شناسایی راهکارها. فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، 9(32)، 41-65. https://doi.org/10.22054/jclr.2020.40127.1870
  1. رمضانی قوام‌آبادی، محمدحسین، و ابطحی، شراره. (1401ش). حمایت از حقوق حیوانات (پنج گفتار از پروفسور راب‌وایت). تهران: انتشارات شهر دانش.
  2. رمون، گسن. (1365ش). گرایش‌های نو در جرم‌شناسی، (ترجمۀ علی‌حسین نجفی ابرندآبادی). مجله تحقیقات حقوقی، 2(2).
  3. سینگر، پیتر. (1386ش). اخلاق محیط‌زیست، (ترجمۀ علیرضا آل بویه). فصلنامه علمی و پژوهشی نقد و نظر، 12(45-46)، 141-169.
  4. شاملو، باقر؛ احمدی، اصغر؛ خسروشاهی، قدرت‌الله. (1396ش). بزه‌دیده‌شناسی سبز: با تأکید بر سیاست کیفری ایران. فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، 6(20)، 37-67. https://doi.org/10.22054/jclr.2017.9924.1167
  1. شاملو، باقر، و قلی‌پور، غلامرضا. (1401ش). میراث حقوقی گالستون: بازخوانی فرایند تولد مفهوم اکوساید. پژوهشنامه حقوق کیفری، 13(25)، 225-254. https://doi.org/10.22124/jol.2022.19312.2112
  1. عابدی سروستانی، احمد؛ شاه‌ولی، منصور؛ محقق داماد، سید مصطفی. (1386ش). ماهیت و دیدگاه‌های اخلاق زیست‌محیطی با تأکید بر دیدگاه اسلامی. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 2(1-2)، 59-72.
  2. عباچی، مریم. (1392ش). جرم‌شناسی سبز، در: دایرة‌‌المعارف علوم جنایی، (کتاب دوم، زیر نظر علی‌حسین نجفی ابرندآبادی). تهران: نشر میزان.
  3. عبادی، احمد، و امدادی ماسوله، محمد. (1398ش). بوم‌شناسی ژرف‌نگر: جنبشی علیه دوگانه انسان/ طبیعت و نقد آن (روی‌آوردی الهیاتی)، پژوهشنامه فلسفه دین، 18(1)، 131-154. https://doi.org/10.30497/prr.2020.75447  
  1. عرب‌اسدی، شیما، و رنجبریان، امیرحسین. (1397ش). نگرانی‌های مشترک بشری: از پدیداری تا تکامل در حقوق بین‌الملل محیط‌زیست. فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، 48(2)، 399-418.
  2. قاری سیدفاطمی، سید محمد، و مشهدی، علی. (1390ش). ماهیت حق بر محیط‌زیست. مجله تحقیقات حقوقی، 14(6).
  3. قلی‌پور، غلامرضا، و مهرا، نسرین. (1398ش). جنایت اِکوساید؛ گذشته، حال و آینده. فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، 8(30)، 43-81. https://doi.org/10.22054/jclr.2020.40615.1877
  1. گرجی‌فرد، حمیدرضا. (1397ش). جرم‌شناسی سبز. تهران: نشر میزان.
  2. مشهدی، علی. (1401ش). فرهنگ ترویجی اخلاق محیط‌زیست. قم: انتشارات سرای کتاب.
  3. منصورآبادی، عباس، و ریاحی، جواد. (1391ش). مفهوم‌شناسی «مبانی» در پژوهش‌های حقوقی. مجله پژوهش‌های حقوقی، 11(22)، 9-24.
  4. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین. (1390ش). از جرم‌شناسی تا آسیب‌شناسی اجتماعی. مجله تحقیقات حقوقی، 14(ضمیمۀ شمارۀ 56)، 1015-1032.
  5. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین. (1398ش). جرم‌شناسی در آغاز هزاره سوم، (درآمد در: علی‌حسین نجفی‌ ابرندآبادی و حمید هاشم‌بیگی، دانشنامه جرم‌شناسی). تهران: گنج دانش.
  6. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین. (1396ش). جنایات بین‌المللی و جرم‌شناسی، (دیباچه در: جرم‌شناسی فراملی؛ به سوی جرم‌شناسی جنایات بین‌المللی، به کوشش نیکوکار). تهران: نشر میزان.
  7. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین. (1397ش). درآمدی بر جرم‌شناسی انتقادی و گونه‌های آن، (در: دانشنامه جرم‌شناسی محکومان، به کوشش عباس شیری). تهران: نشر میزان.
  8. نصر اصفهانی، احمد؛ رئیسی، لیلا؛ آرش پور، علیرضا. (1399ش). جرم‌انگاری بین‌المللی زیست‌بوم‌زدایی. نشریۀ آموزه‌های حقوق کیفری، 17(19)، 273-304. https://doi.org/10.30513/cld.2020.77.1006
  1. Beirne, Piers & South, Nigel. (2007). Issues in Green Criminology: Confronting Harms against Environments, Humanity and Other Animals. (1st Edition). Willan Publishing.
  2. Berry, Thomas. (1999). The Great Work: Our Way into the Future. New York: Harmony/Bell Tower.
  3. Claire Williams. (2013). Wild Law in Australia: Practice and Possibilities. Environmental Planning and Law Journal, 30(3), 259-284..
  4. Braithwaite, John. (1998). Corporate crime in the pharmaceutical in dustrry. London: Routledge and kegan Paul. http://johnbraithwaite.com/wp-content/uploads/2016/06/Pharmaceuticals-Corporate-Cri.pdf, 1984.
  5. Brennan, Andrew & Yeuk-Sze L. (2002). Environmental ethics (In: Zalta E N, Editor. The Stanford Encyclopedia of Philosophy), Available at: http://www.plato.stanford.edu, first published Mon Jun 3, 2002; substantive revision Thu Jan 3, 2008.
  6. Bricknell, Samantha. (2010). Environmental Crime in Australia (Report), Research and public policy series no. 109. Canberra: Australian Institute of Criminology. https://www.aic.gov.au/publications/rpp/rpp109.
  7. Clarke, K., Knottnerus, A. & de Volder, E. (Eds). (2016). Africa and the ICC. Cambridge University Press.
  8. https://digitalcommons.law.buffalo.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1241&context=book_sections, 2016.
  9. Council of Europe, (2012). A Mannal on Human Rights and the Emvironment, 2nd edn, Brussels: Council of Europe Publishing.
  10. Cullinan, Cormac. (2003). Wild Law: A Manifesto for Earth Justice. New York: Siber Ink and Green Books. Preston B (2011) the use of restorative justice for environmental crime. Criminal Law Journal 35.
  11. De Lucia, Vito, Competing narratives and complex genealogies: The ecosystem approach in international environmental law. Journal of Environmental Law 27(1): 91, 2015.
  12. Ezennia, Celestine Nchekwube, ‘the Modus Operandi of the International Criminal Court System: An Impartial or a Selective Justice Regime?’ 16 International Criminal Law Review, 448, 2016.
  13. Fichtelberg, Aaron, ‘Resource Wars, Environmental Crime, and the Laws of War: Updating War Crimes in a Resource Scarce World’, in Environmental Crimes and Social Conflict: Contemporary and Emerging Issues, https://www.lpwntb.or.id/wp-content/uploads/2021/03/Green-Criminology-Avi-Brisman-Nigel-South-Rob-White-Environmental-Crime-and-Social-Conflict_-Contemporary-and-Emerging-Issues-Ashgate-Pub-Co-2015.pdf, 2015.
  14. Fisher, Douglas, ‘Jurisprudential Challenges to the Protection of the Natural Environment’ in Michelle Maloney and Peter Burdon (Eds), Wild Law – in Practice, 2010.
  15. Freeland, Steven, ‘Addressing the Intentional Destruction of the Environment during Warfare under the Rome Statute of the International Criminal Court’, (PhD Thesis, Maastricht University), 2015.
  16. Gray, Mark, ‘The International Crime of Ecocide’ 26 California Western International Law Journal 215, 1996.
  17. Hall, Matthew, Victims of Environmental Harm: Rights, Recognition and Redress under National and International Law. London: Routledge. & White R and Heckenberg D (2014) Green Criminology: An Introduction to the Study of Environmental Harm. London: Routledge, 2013.
  18. Hall, Matthew, Exploring Green Crime: Introducing the Legal, Social and Criminological Contexts of Environmental Harm (Palgrave Macmillan), 2015.
  19. Higgins, Polly, Eradicating Ecocide: Laws and Governance to Prevent the Destruction of our Planet, Shepheard-Walwyn Publishers Ltd, 2010.
  20. Higgins, Polly, Earth is our Business: Changing the Rules of the Game (Shepheard-Walwyn Publishers Lt), 2012.
  21. Halsey, Mark, Against Green criminology, British Journal of criminologh 44, 2004.
  22. Hawkins, Keith, Compliance strategy Prosecution policy, and Aunt Sally: Acomment on pearce and Tombs, British Journal of criminology, Vol. 30, No. 4, 1990.
  23. Kramer, Ronald C., R, Carbon Crimes, Climate Crimes (Rutgers Press), 2020.
  24. Lin, Albert, ‘The Unifying Role of Harm in Environmental, Wisconsin Law Review, Vol. 3, 2006.
  25. Lindgren, T (2018), ‘Ecocide, Genocide and the Disregard of Alternative Life-Systems’, 22 International Journal of Human Rights, 525, 2018.
  26. Lynch, Michael J., & strentsky, Paul B., The Meaning of Green: contrasting criminological perspectives, the oretical criminology 7(2), 2003.
  27. Lynch, Michael J., Stretesky, Paul B. & Long, Michael A., ‘Environmental Crime Prosecutions in Ireland, 2004– 2014’, 43 International Journal of Comparative and Applied Criminal Justice, 277,2019.
  28. Lynch, Michael J., Long, Michael A., Stretesky, Paul B. & Barrett, Kimberly L., Green Criminology: Crime, Justice and the Environment (University of California Press), 2017.
  29. Melanie, Flynn & Hall, Matthew, The case for a victimology of nonhuman animal harms.Contemporary Justice Review 20(3), 2017.
  30. McEwen, Graeme, The challenge posed by feral amimals', Animals Tlheme, Reform, and Sydncy: Australian Law Reform Commission, 2008.
  31. Miller, Christopher, Enviromental Rights: European fact or English fiction? Journal of criminology 46, 1995.
  32. Naess, Arne, the shallow and the deep, long-range ecological movement. In: Pojman L, Editor. Environmental Ethics: Reading in Theory and Application. Thomson Learning, London, 2001.
  33. Nurse, Angus. An Introduction to Green Criminology and Environmental Justice, SAGE Publications Ltd, 2016.
  34. Oldring, Lisa & Mackintosh, Kate. The Crime of Ecocide through Human Rights: A New Tool for Climate Justice

http://www.internationalcrimesdatabase.org/ 2022.

  1. OECD (Organization for Economic Co-operation and Development), Illicit Trade: Converging Criminal Networks. OECD Reviews of Risk Management Policies. Paris: OECD Publishing, 2016.
  2. Paddy Hillyard, Paddy & Tombs, Steve, from ‘crime’ to social harm? Crime, Law and Social Change, Radical and Marxist Theories of Crime, 48(1), 2007.
  3. Paterson, Ines, ‘the Natural Environment in Times of Armed Conflict: A Concern for International War Crimes Law?’ 22 Leiden Journal of International Law 325,.https://edoc.huberlin.de/bitstream/handle/18452/28551/10.1017_S0922156509005846.pdf?sequence=1&isAllowed=y, 2009.
  4. Pemberton, Simon A., Harmful Societies: Understanding Social Harm. Bristol: Policy Press, 2016.
  5. Schlosberg, David, Defining Environmental Justice: Theories, Movements, and Nature (Oxford University Press), 2007.
  6. Situ, Yingyi & Emmons, David, Environmental Crime: The Criminal Justice System’s Role in Protecting the Environment, SAGE Publications, Inc, 2000.
  7. Skinnider, Eileen, Victims of Environmental Crime – Mapping the Issues. Vancouver: The International Centre for Criminal Law Reform and Justice Policy, https://globalinitiative.net/wp-content/uploads/2017/12/ICCLR-Victims-of-Environmental-Crime.pdf, 2011.
  8. Sollund, Ragnhild, The animal other: Legal and illegal theriocide. In: Hall, M. et al. (Eds) Greening Criminology in the 21st Century: Contemporary Debates and Future Directions in the Study of Environmental Harm. London: Routledge, 2017.
  9. South, Nigel & Brisman, Avi, (Eds), the Routledge Handbook of Green Criminology (Routledge), 2013.
  10. UNODC (United Nations Office on Drugs and Crime), Digest of Organized Crime Cases. A Compilation of Cases with Commentaries and Lessons Learned. New York: United Nations, 2012. https://www.unodc.org/documents/organized-crime/EnglishDigest_Final301012_30102012.pdf
  11. Walters, Reece, Organized crime and the environment. In: Bruinsma G and Weisburd D (Eds) Encyclopedia of Criminology and Criminal Justice. New York: Springer, 2014.
  12. White, Rob. Transnational Environmental Crime: Toward an Eco-Global Criminology (Routledge), 1st Edition, 2011.
  13. White, Rob, Environmental Harm: An Eco-Justice Perspective. Bristol: Policy Press, 2013.
  14. White, Rob & Heckenberg, Dianne, Green Criminology: An Introduction to the Study of Environmental Harm (Routledge), Bristol University Press, Policy Press, s://doi.org/10.2307/j.ctt9qgsq7, 2014.
  15. Williams, Claire, Wild law in Australia: Practice and possibilities. Environmental Planning and Law Journal 30, 2013.
  16. White, Rob, ‘Ecocentrism and Criminal Justice’ 22 Theoretical Criminology, 2018.
  17. Zierler, David, The Invention of Ecocide: Agent Orange, Vietnam, and the Scientists who changed the Way We Think about the Environment (University of Georgia Press), 2012.

 

آموزه های حقوق کیفری
دوره 20، شماره 26
آذر 1402
صفحه 185-220

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار