چرایی وجود مواد مخدر و روان‌گردان در زندان‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

چکیده

مسئلۀ «مواد مخدر و روان‌گردان در زندان‌ها» یکی از مشکلات بسیار پیچیده‌ای است که همواره سیاست‌های کنترل مواد مخدر در زندان را با بحران عدم اثربخشی روبه‌رو می‌سازند. در این مقاله می‌خواهیم به مسئلۀ اصلی برگردیم و بپرسیم که به‌راستی تاریکخانه زندان با مواد مخدر چگونه سر می‌کند؟ چرا همه‌جای سیاست‌های زندان، سخن از مواد است، درحالی‌که بیشترین هزینه‌ها برای حذف آن شده، هنوز در بیان موفقیت‌های به‌دست‌آمده تردید داریم؟ ضرورت این بحث تا اندازه‌ای است که می‌دانیم در اکثر نظام‌های عدالت کیفری، بیشتر زندانیان به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم به‌خاطر جرایم مرتبط با مواد مخدر در زندان به سر می‌برند و بنابراین مسئله مدیریت و کنترل توزیع مواد مخدر در زندان اهمیت اساسی دارد. مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی پاسخ می‌دهد که فراروایت اقتصاد مواد مخدر در زندان به صورتی تقلیل‌گرایانه، علت تمامی ناکامی سیاست‌ها را به اقتصاد بازاربنیاد ربط می‌دهد. حال آنکه نظریه‌های انتقادی، با تکیه بر مفهوم قدرت و مقاومت، ناشناخته مواد در زندان‌ها را به مرحله شناخت نزدیک می‌کند. دیالکتیک قدرت و مقاومت، این سیاست‌های غیراثربخش را هرگز پیروز نشان نمی‌دهد و به همین دلیل، برنامه‌های خارج از زندان بیش‌ازاندازه مهم‌اند؛ زندان‌زدایی در مورد مصرف‌کنندگان و خرده‌پاها و سارقان اموال کم‌ارزش، و تلاش برای تغییر میل جامعه به سمت مواد مخدر کم‌خطر، از مهم‌ترین سرمایه‌ها هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Reasons for the Presence of Drugs and Psychoactive Substances in Prisons

نویسنده [English]

  • A S
چکیده [English]

The issue of “narcotics and psychoactive substances in prisons” is one of the most complex problems that highlights the failures of policymakers, who have consistently tried to manage the illicit use and distribution of drugs in prisons through strict control plans and treatment programs. This article aims to return to the main issue and ask: How does the dark underbelly of the prison cope with drugs? Why is the issue of drugs constantly discussed in prison policies? And despite the significant resources invested in their elimination, we are still hesitant to say that some successes have been achieved. The necessity of the discussion is to the extent that we know that in most criminal justice systems, most prisoners are directly or indirectly imprisoned for drug-related crimes, and therefore the issue of managing and controlling the distribution of drugs in prisons is of fundamental importance. The article responds using a descriptive-analytical method, asserting that the issue surrounding the economy of drugs in prisons reductively attributes all policy failures to market-based economics. In contrast, critical theories, drawing on the concepts of power and resistance, bring the unknown aspects of drugs in prisons closer to understanding. The dialectic of power and resistance never portrays these ineffective policies as victorious, and for this reason, programs outside of prison are exceedingly important. Decriminalization for users, petty offenders, and those who steal low-value property, along with efforts to shift societal preferences towards lower-risk drugs, are among the most significant assets

کلیدواژه‌ها [English]

  • Narcotics and psychotropic substances
  • Power and resistance
  • Drug economy
  • Prison
  1. ابراهیمی، شهرام. (1397ش). چگونگی اجرای قواعد حداقل سازمان ملل درباره رفتار اصلاحی با زندانیان در حقوق داخلی. در: دانشنامۀ جرم‌شناسی محکومان، (به کوشش عباس شیری). تهران: میزان.
  2. ابراهیمی، شهرام. (1398ش). مدیریت زندان در سنجۀ موازین حداقل سازمان ملل درباره نحوه رفتار با زندانیان. در: دایرة‌المعارف علوم جنایی، (زیر نظر دکتر علی‌حسین نجفی ابرندآبادی). تهران: میزان.
  3. افتخاری، اصغر، و راجی، محمدهادی. (1401ش). تحلیل مفهوم قدرت در جامعه پیچیده پست‌مدرن. فصلنامه سیاست، ۵۲(2)، 339-368.

https://doi.org/10.22059/jpq.2023.324705.1007806

  1. باقری، حسین، و حیدری، آرش. (۱۴۰۰ش). فهم روابط غیررسمی در بستر زندان. فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، ۱۷(63)، ۲۲۹-۲۵۹.

https://doi.org/10.22034/jcsc.2020.39203

  1. جوان‌جعفری بجنوردی، عبدالرضا، و ساداتی، سید محمدجواد. (1395ش). مفهوم قدرت در جامعه‌شناسی کیفری. فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، ۳(11)، 9-38.
  2. رحیمی‌پور، ایمان؛ حبیب‌زاده، محمدجعفر؛ محقق داماد، سید مصطفی؛ فرجیها، محمد. (1395ش). «سیاست کاهش آسیب در قبال مصرف مواد مخدر: مطالعه تطبیقی در نظام عدالت کیفری ایران، پرتغال و کانادا»، فصلنامه پژوهش‌های حقوق تطبیقی، 20(3)، 84-110.

http://dorl.net/dor/20.1001.1.22516751.1395.20.3.1.5

  1. سادات شفیعی، سمیه. (1393). سیری در رویکردهای نظری متأخر به مقاومت. فصلنامه علوم اجتماعی، 21(64)، ۱۳۹-۱۸۵. https://doi.org/10.22054/qjss.2014.345
  2. ساداتی، سید محمدجواد؛ نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین؛ نوبهار، رحیم. (1396ش). تبارشناسی پیوند کیفر و قدرت در نظام حقوقی ایران. فصلنامه مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، ۴(1)، ۳۷-۶۴. https://doi.org/10.22059/jqclcs.2017.63738
  3. صادقی، آزاده. (1400ش). امکان‌سنجی اجرای سیاست قانونی‌سازی مواد مخدر در نظام عدالت کیفری ایران با رویکرد تطبیقی. فصلنامه مطالعات حقوق تطبیقی، 2(12)، ۵۶۷-۵۸۹.

https://doi.org/10.22059/jcl.2021.322882.634182

  1. صادقی، آزاده، و غلامپور، مهدی. (1400ش). ارزیابی طبقه‌بندی زندانیان در نظام عدالت کیفری ایران با رویکردی تطبیقی. فصلنامه پژوهش‌های حقوق تطبیقی، ۲(25)، ۷7-۱۰۵.

http://dorl.net/dor/20.1001.1.22516751.1400.25.2.5.2

  1. غلامپور، مهدی. (1398ش). تحلیل حقوقی جرم‌شناختی مرگ در بازداشتگاه و زندان. (استادان راهنما: محمد فرجیها و محمود صابر). رسالۀ دکتری. دانشگاه تربیت مدرس. دانشکده حقوق. گروه حقوق کیفری و جرم‌شناسی.
  2. فوکو، میشل. (1975م). مراقبت و تنبیه: تولد زندان، (ترجمۀ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، چاپ 1393ش). تهران: نشر نی.
  3. گرجی ازندریانی، علی‌اکبر، و مرتضوی، هدی. (1397ش). مفهوم قدرت و نظم عمومی در اندیشه پسامدرن. فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، ۲۰(59)، ۹-۳۲.

https://doi.org/10.22054/qjpl.2018.2717.1062

  1. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین. (1395ش). جامعه‌شناسی کیفری (جامعه‌شناسی زندان)، (تقریرات دورۀ دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی). دسترس‌پذیر در:

http://lawtest.ir

  1. واعظی، اصغر، و صاحب‌قدم، عاطفه. (1393ش). بررسی نقش کردارهای تقسیم‌گر در شکل‌گیری سوژه منقاد در عصر مدرن از نظر فوکو. دوفصلنامه فلسفی شناخت، 7(2)، ۲۲۰-۲۶۰.
  2. Bosworth, M., & Carrabine, E. (2001). Reassessing resistance: Race, gender and sexuality in prison. Punishment & Society, 3(4), 501-515.

      https://doi.org/10.1177/14624740122228393

  1. Bucerius, S. M., & Haggerty, K. D. (2019). Fentanyl behind bars: The implications of synthetic opiates for prisoners and correctional officers. International Journal of Drug Policy, 71(54), 133-138.

      http://doi.org/10.1016/j.drugpo.2019.05.018

  1. Carlin, T. (2005). An exploration of prisoners’ and prison staff's perceptions of the methadone maintenance programme in Mountjoy Male Prison, Dublin, Republic of Ireland. Drugs: education, prevention and policy, 12(5), 405-416. http://doi.org/10.1080/09687630500249599
  2. Cope, N. (2003). ‘It's no time or high time’: Young offenders' experiences of time and drug use in prison. The Howard Journal of Criminal Justice, 42(2), 158-175. http://doi.org/10.1111/1468-2311.t01-1-00273
  3. Crewe, B. (2005). Prisoner society in the era of hard drugs. Punishment & Society, 7(4), 457-481. http://doi.org/10.1177/1462474505057122
  4. Crewe, B. (2006). Prison drug dealing and the ethnographic lens. The Howard Journal of Criminal Justice, 45(4), 347-368.
  5. Crewe, B. (2007). Power, adaptation and resistance in a late-modern men’s prison. British journal of criminology, 47(2), 256-275.

      https://doi.org/10.1093/bjc/azl044

  1. Deuchar, R., & Densley, J. (2023). Exploring the Intersection of Drug Addiction and Mental Ill-Health in Scottish Prisons: A Qualitative Study of Incarcerated Men. Journal of Drug Issues, 54(3).

      https://doi.org/10.1177/00220426231161282

  1. Duke, K. (2020). Producing the ‘problem’of new psychoactive substances (NPS) in English prisons. International Journal of Drug Policy, 80, 102479.

      https://doi.org/10.1016/j.drugpo.2019.05.022

  1. Duke, K., (2003). Analysing Prison Drugs Policy: Problems, Networks and Contexts. In: Drugs, Prisons and Policy-Making, 1-30.

      https://doi.org/10.1057/9780230006133_1

  1. Haslam, S. A., & Reicher, S. D. (2012). When prisoners take over the prison: A social psychology of resistance. Personality and Social Psychology Review, 16(2), 154-179. https://doi.org/10.1177/1088868311419864
  2. Kolind, T. (2015). Drugs and discretionary power in prisons: The officer's perspective. International Journal of Drug Policy, 26(9), 799-807.

      https://doi.org/10.1016/j.drugpo.2015.04.014

  1. Kolind, T., & Duke, K. (2016). Drugs in prisons: Exploring use, control, treatment and policy. Drugs: Education, Prevention and Policy, 23(2), 89-92. http://doi.org/10.3109/09687637.2016.1153604
  2. Kolind, T., Frank, V. A., & Dahl, H. (2010). Drug treatment or alleviating the negative consequences of imprisonment? A critical view of prison-based drug treatment in Denmark. International Journal of Drug Policy, 21(1), 43-48. https://doi.org/10.1016/j.drugpo.2009.03.002
  3. Kolind, Torsten, Vibeke Asmussen Frank, Odd Lindberg, and Jouni Tourunen. (2013): Prison-based drug treatment in Nordic political discourse: An elastic discursive construct. European Journal of Criminology, 10(6), 659-674. https://doi.org/10.1177/1477370812471247
  4. Liebling, A. (2000). Prison officers, policing and the use of discretion. Theoretical criminology, 4(3), 333-357.

      https://doi.org/10.1177/1362480600004003005

  1. Liebling, A. (2004). The late modern prison and the question of values. Current issues in criminal justice, 16(2), 202-219.

      https://doi.org/10.1080/10345329.2004.12036316

  1. Mjåland, K. (2014). ‘A culture of sharing’: Drug exchange in a Norwegian prison. Punishment & Society, 16(3), 336-352.
  2. Mjåland, K. (2015). The paradox of control: An ethnographic analysis of opiate maintenance treatment in a Norwegian prison. International journal of drug policy, 26(8), 781-789. https://doi.org/10.1016/j.drugpo.2015.04.020
  3. Norman, C. (2023). A global review of prison drug smuggling routes and trends in the usage of drugs in prisons. Wiley Interdisciplinary Reviews: Forensic Science, 5(2), e1473. https://doi.org/10.1002/wfs2.1473
  4. Rubin, A. T. (2015). Resistance or friction: Understanding the significance of prisoners’ secondary adjustments. Theoretical Criminology, 19(1), 23-42.

https://doi.org/10.1177/1362480614543320

  1. Sandberg, S. (2012). The importance of culture for cannabis markets: Towards an economic sociology of illegal drug markets. British journal of criminology, 52(6), 1133-1151. https://doi.org/10.1093/bjc/azs031
  2. Slade, G., & Azbel, L. (2022). Managing drugs in the prisoner society: heroin and social order in Kyrgyzstan’s prisons. Punishment & society, 24(1), 26-45. https://doi.org/10.1177/1462474520956280
  3. Snacken, S. (2017). Thomas Ugelvik, Power and Resistance in Prison: Doing Time, Doing Freedom. London: Palgrave Macmillan.
  4. Symkovych, A. (2020). Negative visibility and ‘the defences of the weak’: The interplay of a managerial culture and prisoner resistance. Theoretical criminology, 24(2), 202-221.
  5. https://psycnet.apa.org/doi/10.1177/1362480618779404
  6. Tompkins, C. N. (2016). “There's that many people selling it”: Exploring the nature, organisation and maintenance of prison drug markets in England. Drugs: Education, Prevention and Policy, 23(2), 144-153.

      http://doi.org/10.3109/09687637.2015.1085490

  1. Ugelvik, T. (2011). The hidden food: Mealtime resistance and identity work in a Norwegian prison. Punishment & Society, 13(1), 47-63.

      https://doi.org/10.1177/1462474510385630

  1. Walker, S., Seear, K., Higgs, P., Stoové, M., & Wilson, M. (2020). “A spray bottle and a lollipop stick”: an examination of policy prohibiting sterile injecting equipment in prison and effects on young men with injecting drug use histories. International Journal of Drug Policy, 80, 102532.

      https://doi.org/10.1016/j.drugpo.2019.07.027