تبیین مفهوم و جایگاه «کار نوعاً کشنده» در حقوق کیفری ایران با نگاهی به حقوق فرانسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه حقوق دانشکده حقوق و الهیات دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

بعد از انقلاب اسلامی 1357، قانون‌گذار در راستای اسلامی کردن قوانین کیفری در «قانون حدود، قصاص و مقررات آن» مصوب 1361 با الهام از منابع فقهی، اصطلاح «کار نوعاً کشنده» را به کار می‌گیرد و مقرر می‌دارد در مواردی که عمل نوعاً کشنده است، قتل ارتکابی عمدی است؛ هرچند مرتکب قصد قتل نداشته باشد. از منظر اصول مسلم حقوق کیفری، امکان تحقق قتل عمدی بدون داشتن قصد قتل محال است. به همین دلیل، این شیوه جرم‌انگاری، انتقاد برخی حقوق‌دانان را برانگیخت. قانون‌گذار در سال 1392 در صدد اصلاح این اشتباه برمی‌آید، ولی متأسفانه به این هدف خود نائل نمی‌شود. در حقوق کیفری فرانسه چنین اصطلاحی وجود ندارد، ولی در عین حال رفتار مرتکب، عامل احراز قصد قتل تلقی می‌گردد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Determining the Concept and Position of the Natural and Probable Consequences of Acts-the Victim’s Death in the Penal Code of Iran with a Look to the Law of France

نویسنده [English]

  • Mahmoud Rouholamini
Assistant professor at Shahid Bahonar University of Kerman
چکیده [English]

After Iran’s Islamic Revolution in 1357, in order to Islamize the criminal laws the legislature has applied the term “the natural and probable consequences of acts resulting in victim’s death” in the law of hudud and qisas and its regulations enacted 1361 originating from Islamic jurisprudential sources and established in cases that the act likely leads to the victim’s death, the murder is intentional killing although the perpetrator doesn't intend to kill. From the perspective of the well-accepted axioms in the criminal law, the possibility of the intentional killing without intending to kill is impossible. For this reason, this method of the criminalization make some law scholars criticize. in 1392 the legislature planned to reform this fault but it did not achieve this goal. There is no such term in the law of France but the conduct of the perpetrator is regarded the factor for achieving his intent to kill.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intent to kill
  • The natural and probable consequences of behavior-victim’s death (The behavior likely leading to victim’s death)
  • Actus reus
  • Mens rea

مراجع

1. آقایی جنت‌مکان، حسین، حقوق کیفری عمومی، تهران، جنگل، جاودانه، 1393 ش.
2. آقایی‌نیا، حسین، حقوق کیفری اختصاصی (3)؛ جرائم علیه تمامیت جسمانی اشخاص (جنایات)، تهران، میزان، 1399 ش.
3. امام‌دادی، علیرضا، ابراهیم تقی‌زاده، و محمدعلی طاهری، «انتقال ویروس ایدز و ارتکاب فعل نوعاکشنده»، مجله پژوهش‌های حقوقی، شماره 29، بهار و تابستان 1395 ش.
4. پوربافرانی، حسن، «چالش‌های احراز تقصیر در حقوق کیفری پزشکی و راهکارها»، در: دایرةالمعارف علوم جنایی، کتاب سوم، تهران، میزان، 1397 ش.
5. خالقی، علی، و محمدعلی رجب، «تحلیل معیار نوعی در عنصر روانی جرم قتل عمدی (مطالعه تطبیقی)»، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال چهارم، شماره 1، بهار و تابستان 1392 ش.
6. روح‌الامینی، محمود، «تبیین مفهوم و جایگاه ”فعل ناشی از ترک فعل“ در حقوق کیفری فرانسه، سوئیس و ایران»، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال هشتم، شماره 2 (پیاپی 16)، پاییز و زمستان 1396 ش.
7. سپهوند، امیرخان، و حمید عسکری‌پور، حقوق کیفری اختصاصی (1)؛ جرائم علیه اشخاص، تهران، مجد، 1389 ش.
8. شاکری، ابوالحسن، و اسفندیار مرادی کندلاتی، «بررسی رکن روانی قتل عمد با کار نوعاً کشنده»، پژوهشنامه حقوق و علوم سیاسی، سال دوم، شماره 5، تابستان 1386 ش.
9. شیخ‌الاسلامی، عباس، و محمد داوری، «چالش‌های قتل عمدی با کار نوعاً کشنده»، در: دایرةالمعارف علوم جنایی (مجموعه مقاله‌های تازه‌های علوم جنایی)، کتاب دوم، تهران، میزان، 1392 ش.
10.صادقی، محمدهادی، حقوق جزای اختصاصی (1)؛ جرائم علیه اشخاص (صدمات جسمانی)، تهران، میزان، 1399 ش.
11.عزیزمحمدی، نوراللّٰه، حسن رحیمی، و ابراهیم یوسفی محله، قتل عمد در آراء دادگاه کیفری استان تهران، تهران، جنگل، 1390 ش.
12.کلانتری، کیومرث، و فتاح جعفری‌زاده، «ضابطه و مصادیق ”کار نوعاً کشنده“ با نگرش بر قانون مجازات اسلامی 1390»، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، شماره 60، زمستان 1391 ش.
13.کُلب، پاتریک، و لورانس لوترمی، درس‌هایی از حقوق جزای عمومی فرانسه، ترجمه محمود روح‌الامینی، کرمان ـ تهران، دانشگاه شهید باهنر کرمان ـ همراه علم، 1398 ش.
14.کیانی، مهرزاد، آریا حجازی، و عبدالرحیم مهبودی، «بررسی ضابطۀ دوم قتل عمدی در پرتو موازین پزشکی»، فصلنامه فقه پزشکی، سال ششم، شماره‌های 18و19، بهار و تابستان 1393 ش.
15.گلدوزیان، ایرج، بایسته‌های حقوق جزای اختصاصی، تهران، میزان، 1388 ش.
16.مرادی، حسن، حقوق کیفری اختصاصی؛ جرائم علیه اشخاص (جنایات)، تهران، میزان، 1396 ش.
17.معاونت آموزش قوه قضاییه، رویه قضایی ایران در ارتباط با دادگاه کیفری استان، تهران، جنگل، 1388 ش.
18.میرمحمدصادقی، حسین، حقوق جزای اختصاصی (3)؛ جرائم علیه تمامیت جسمانی اشخاص، تهران، میزان، 1399 ش.
19. Ambroise-Castérot, Coralie, Droit pénal spécial et Droit pénal des affaires, Galino, 2019.
20. Pradel, Jean et Michel Danti-Juan, Droit pénal special, Éditions Cujas, 2010.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار