سازوکارهای پیشگیری از شکنجه و مجازاتها یا رفتارهای ظالمانه، غیر انسانی و تحقیرکننده در پرتو پروتکل 18 دسامبر 2002 م.

نویسنده

دانشیار دانشکدة حقوق دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

هیجده سال پس از انعقاد کنوانسیون منع شکنجه، جامعة بین‌المللی تصمیم گرفت که پروتکلی را تصویب و به کنوانسیون مزبور منضم نماید که هدفش پیشگیری از ارتکاب جرم شکنجه است. البته پیشگیری پدیدة جدیدی نیست، اما رویکرد به آن جدید می‌نماید. اگر در گذشته، پیشگیری بر شناخت شخصیّت مجرم مبتنی بود، امروز بر مبنای قربانی و بزه‌دیده استوار است. در این رویکرد، کنترل و ابتکار جای مجازات را گرفته است. پروتکل مصوّب 2002 م. نیز با این رویکرد در صدد پیشگیری از ارتکاب جرم شکنجه می‌باشد. پروتکل مزبور برای دست‌یابی به این مهم به پیش‌بینی دو دسته سازوکار مبادرت کرده است که دستة نخست از سوی خود پروتکل در قالب «زیرکمیتة پیشگیری از شکنجه» ایجاد می‌شود، در حالی که سازوکارهای دستة دوم در قالب نهاد یا نهادهای ملّی باید از سوی دولتهای عضو پروتکل ایجاد گردد. انعقاد این پروتکل، به ویژه ایجاد زیرکمیتة پیشگیری از شکنجه، اعمال غیرانسانی و تحقیرکننده، نشان می‌دهد که صرف وجود کمیتة منع شکنجه که بر اساس معاهدة 1984 نیویورک به وجود آمده است، برای جلوگیری از ارتکاب جرم شکنجه کافی نیست و جامعة بین‌المللی نیز تمایل دارد که از وقوع این جرم تا جایی که امکان دارد، جلوگیری کند. از آنجا که ارتکاب این جرم، حسب مورد می‌تواند جنایت جنگی یا جنایت علیه بشریت لحاظ گردد، باید گفت که ممنوعیّت آن در زمرة قواعد آمرة حقوق بین‌الملل قرار دارد و ارتکاب آن به هر علّتی، مسئولیّت بین‌المللی کیفری مرتکب یا مرتکبان آن را در پی دارد. این مسئولیّت نیز فارغ از مقام و موقعیت مرتکب یا مرتکبان بر آنان تحمیل می‌گردد؛ به عبارت دیگر، مقام و منزلت سیاسی، اجتماعی و... سبب تبرّی از مسئولیت مباشر یا مباشران جنایت شکنجه نمی‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Mechanism of Prevention of Torture and Unjust, Non-human and Humiliating Punishments or Behaviors in the Protocol of 2002 A.D.

نویسنده [English]

  • ebrahim beigzadeh
beheshti
چکیده [English]

Eighteen years after the convention of torture prohibition, international society has decided to annex a protocol to the convention to prevent the crime of torture with a new approach. Although prevention was formerly based on the personality of the offender, it is now based on the personality of the victim and punishment is replaced by control an initiation. The ratified protocol
committee of prevention of crime’’. The other is establishment of institutions by the member governments. These measurements show that merely the existence of the committee for prevention of torture based on New York contract in 1984 is not enough and the international society has decided to stop this crime as far as possible. Since it may be regarded in some cases as a crime against humanity or a war crime, its prevention should be placed among the commanding rules of international law and its commission brings international criminal liability for the offender, disregarding his rank or position. In another word, his political or social position does not cause him to be discharged.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Torture
  • Committee for prevention of torture
  • Sub-committee for prevention of torture
  • Prevention
  • Mechanism
  • Capacity
  • Crime