مبانی فقهی مشروعیّت حقوق فکری

نویسنده

استادیار دانشکدة حقوق دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

حقوق مالکیّت فکری از شاخه‌های نوین معارف حقوقی است. به رغم عمر کوتاه، این شاخه چنان توسعة کمّی و کیفی یافته است که شاید کمتر شاخه حقوقی همسان او باشد. حجم بزرگی از قوانین و رویّة محاکم در سطح ملّی و انبوهی از اسناد منطقه‌ای و بین‌المللی در عرصة فراملّی، نشان از اهمیّت آن است. با ورود این مسائل به حریم ادبیات حقوقی داخل و عرضة آن بر فقه، فقیهان وادار به عکس العمل شده‌اند. گروهی آن را نامأنوس با نهادهای شرعی و ضمن نظر به عدم مشروعیّت این حقوق، در نهایت، به راه حلهای فرا شرعی پناه آورده‌اند. در برابر، جمعی دیگر کوشیده‌اند آن را با شرع سازگار نشان داده، رعایت آن را در روابط حقوقی لازم الاحترام بدانند.
      نظر به اهمّیت روزافزون این شاخه از علم حقوق در محافل آموزشی، گرایش روزافزون قانونگذار ایرانی به اصلاح قوانین موجود و وضع قوانین جدید و اهمّیت روزافزون این مقرّرات در توسعه، یک بازنگری عمیق و دقیق فقهی به رسم پیشینیان لازم است.
      با این هدف، تحقیق حاضر یکی از بحثهای بنیادین حقوق مالکیت فکری را از نگاه فقهی به چالش می‌کشد. به منظور ورود به مباحث، ابتدا دیدگاههای فیلسوفان حقوق و اخلاق به اختصار گزارش و سپس قرائت فقهی فقیهان امامیه، توصیف و بررسی می‌شود.
      در این مقاله، دیدگاههای مخالفان و موافقان مشروعیّت حقوق فکری و پیش‌فرضهای آنان در این باره مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Jurisprudential Principles of Legitimacy of Mental Rights

نویسنده [English]

  • Mir Ghasim Jafar Zadeh
Assistant professor in Shahid Beheshti University
چکیده [English]

Law of mental ownership is one of the new branchs of law. Although it is very fresh, the major has so developed in both quantity and quality that perhaps no other law subject resembles it. The large mass of national regulations and court precedents, as well as a large number of local and international documents shows its importance. Entering of these subjects into law literatures has made
main law systems shows that there are three major views: absolute fulfillment of punitive condition, fulfillment of the condition with the 
has tried to reconciliate between religious codes and mental rights, and regard it acceptable.
     Due to the importance of the subject for educational fields, Iranian legislator’s tendency to reforming of current laws or making new laws, and the function of these new set of law in development of the country, a deep new jurisprudential study of the subject is necessary.
     Following this aim, this article jurisprudentaily challenges one of the most fundamental subject of mental ownership. Introducing the subject, firstly, the position taken by law and ethic philosophers is stated and then the view of twelve-imam shite jurists is stated and criticized. Different views, for and against the legitimacy of mental rights and their presumptions are studied in this article.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  •       Key words: Mental rights
  • Conception
  • Attributes
  • Effects and orders
  • Speculative and jurisprudential basis