درآمدی بر جرم‌انگاری تأمین مالی تروریسم: ماهیت و شیوه‌های ارتکاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه حقوق دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

مقابله با تروریسم و اَشکال گوناگون آن، نیازمند سیاست جنایی جامع و منسجمی است که بخشی از آن در حوزه مقابله با تأمین مالی تروریسم انجام می‌شود. این مقابله به دو شیوۀ کُنشی و واکنشی قابل انجام است. در شیوه کُنشی، تدابیر و اقدامات پیشگیرانه، محور سیاست جنایی قرار می‌گیرد و در مقام واکنش، جرم‌انگاری و کیفرگذاریِ تأمین مالی تروریسم مدّنظر است.
این مقاله با تمرکز بر ارکان قانونی، مادی و معنوی جرمِ تأمین مالی تروریسم، در صدد است تا ضمن موشکافی اجزاء و عناصر این سه رکن، نقیصه‌ها و خلأهای قانون‌گذار در قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم را در پرتو اسناد بین‌المللی و قوانین برخی کشورها تشریح کند.
عدم پیش‌بینی مراودات مالی و تجاری با افراد یا گروه‌های تروریستی به عنوان رفتار فیزیکی، غفلت از بیان «امتیازات مالی»، «خدمات مالی» و ارزهای مجازی به عنوان موضوع این جرم، و عدم پیش‌بینی «بی‌احتیاطی» به عنوان رکن معنوی لازم برای تحقق این جرم، از جمله نقایصی است که در زمان بازنگری این قانون، ضروری است که مورد توجه قرار گیرد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Introduction to the Criminalization of the Financing of Terrorism, Nature and the Ways of the Commitment

نویسنده [English]

  • Morteza Arefi
Assistant professor at Bu-Ali Sina University of Hamadan
چکیده [English]

Combating the terrorism and its different forms requires a comprehensive and consistent criminal policy that a part of it carries out in the area of countering the financing of terrorism. This countering has been done in two methods: reactive and proactive. In proactive method, strategies and preventive actions are the pivot of the criminal policy and in the situation of reaction, the criminalization and penalization of the financing of terrorism is viewed. With concentrating on the legal elements “the mens rea (the guilty mind) and actus reus (the guilty act)” of the offence of the terrorism financing this article meanwhile examining carefully the components and elements of these three elements aims to uncover the faults and the legislative gaps in the law on countering the financing of terrorism in the light of the international documents and rules in some countries. Lack of observing the financial and business affairs with terrorists and terrorism groups as physical conducts and negligence of stating financial privileges, financial services and virtual currencies as topic of this crime, lack of considering recklessness as the necessary mens rea (the guilty mind) element for the occurrence of this crime are of the faults which should be considered at the time of the revision of this law.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Financing
  • Terrorism
  • Criminalization
  • Actus reus (the guilty act)
  • Criminal intent

مراجع

  1.  

    1. اردبیلی، محمدعلی، حقوق جزای عمومی، جلد نخست، چاپ شصت و پنجم، تهران، میزان، 1400 ش.
    2. اسفندیار، ایمان، مقابله با تأمین مالی تروریسم در حقوق کیفری ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق جزا، دانشگاه مازندران، 1397 ش.
    3. اسلامی، داود، مقابله با حمایت مالی تروریسم در اسناد بین‌المللی و سیاست جنایی ایران، رساله دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، پردیس فارابی دانشگاه تهران، 1395 ش.
    4. الهام، غلامحسین، و محسن برهانی، درآمدی بر حقوق جزای عمومی، جلد اول، چاپ ششم، تهران، میزان، 1400 ش.
    5. الهویی نظری، حمید، و امیر فامیل زوار جلالی، «مسئولیت بین‌المللی دولت‌های تأمین‌کننده مالی تروریسم»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره چهل و هفتم، شماره 3، پاییز 1396 ش.
    6. بدخش، آزاده، تحلیل حقوقی جرم‌شناختی قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت، 1397 ش.
    7. جعفری، امین، و علی کشوری، «مبارزه با تأمین مالی تروریسم در نظام بانکی ایران»، مجموعه مقالات همایش بین‌المللی ابعاد حقوقی ـ جرم‌شناختی تروریسم، به کوشش حسنعلی مٶذن‌زادگان و بهزاد رضوی‌فرد، تهران، دانشگاه علامه طباطبائی، 1396 ش.
    8. حاتمی، عباس، و فاطمه رضایی، «تحلیل تطبیقی شیوه‌های تأمین منابع مالی القاعده و داعش: رهیافتی در اقتصاد سیاسی تروریسم»، دوفصلنامه مطالعات اقتصاد سیاسی بین‌الملل، دوره دوم، شماره 2، پاییز و زمستان 1398 ش.
    9. حاجی ده‌آبادی، محمدعلی، و سعیده خاتمی، «سیاست جنایی ایران در قبال جرم تأمین مالی تروریسم در پرتو الزامات بین‌المللی»، فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، سال پنجم، شماره 3 (پیاپی 17)، پاییز 1397 ش.
    • خلیلی پاجی، عارف، «امکان‌سنجی تأمین مالی تروریسم در پرتو ارزهای مجازی»، مجموعه مقالات همایش بین‌المللی ابعاد حقوقی ـ جرم‌شناختی تروریسم، به کوشش حسنعلی مٶذن‌زادگان، بهزاد رضوی‌فرد، تهران، دانشگاه علامه طباطبائی، 1396 ش.
    • دبیرزاده، حمیدرضا، احمد حاجی ده‌آبادی، و حسن پوربافرانی، «همگرایی و واگرایی مقررات مبارزه با تأمین مالی تروریسم در حقوق ایران، افغانستان و اسناد بین‌المللی»، مجله پژوهش‌های حقوق جزا و جرم‌شناسی، شماره 15، نیمسال اول 1399 ش.
    • رستمی، هادی، «کلاهبرداری رایانه‌ای؛ تأملی بر ارکان جرم و آثار آن»، دوفصلنامه آموزه‌های حقوق کیفری، دوره شانزدهم، شماره 18، پاییز و زمستان 1398 ش.
    • زارع قاجاری، فردوس، و علی قائم‌مقامی، استانداردهای بین‌المللی مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم (توصیه‌های چهل‌گانه کارگروه ویژه اقدام مالی)، زیر نظر عبدالمهدی ارجمندنژاد، تهران، تاش، 1392 ش.
    • زرنشان، شهرام، و ریحانه زندی، مبارزه با تروریسم در حقوق بین‌الملل، تهران، کتابخانه گنج دانش، 1399 ش.
    • شمس ناتری، محمدابراهیم، و داود اسلامی، «ماهیت کیفری تأمین مالی تروریسم»، فصلنامه مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دوره دوم، شماره 4ـ5، پاییز و زمستان 1394 ش.
    • طیبی‌فرد، امیرحسین، «مبارزه با تأمین مالی تروریسم در اسناد بین‌المللی»، مجله حقوقی، نشریه دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران، شماره 32، 1384 ش.
    • عارفی، مرتضی، «گفتمان سیاست جنایی تقنینی و اجرایی جمهوری اسلامی ایران در پرتو قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم»، چکیده مقالات همایش بین‌المللی ابعاد حقوقی ـ جرم‌شناختی تروریسم، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، 1396 ش.
    • عسگری مروت، علی، حسن عالی‌پور، مینا مهرنوش، و مجتبی بهرامی گرو، «ایده‌های نوآورانه و اندیشه‌های مجرمانه: مرز تأمین مالی جمعی و تأمین مالی تروریسم»، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، دوره نهم، شماره 33، زمستان 1399 ش.
    • مٶمنی، احمد، امیر جلالی، و داود صمدی، «تعهد دولت‌ها به مبارزه با تأمین مالی تروریسم و اقدامات جمهوری اسلامی ایران در راستای آن»، مجموعه مقالات همایش بین‌المللی ابعاد حقوقی ـ جرم‌شناختی تروریسم، به کوشش حسنعلی مٶذن‌زادگان، بهزاد رضوی‌فرد، تهران، دانشگاه علامه طباطبائی، 1396 ش.

    Books & Articles

    1. Biersteker, Thomas J. & Sue E. Eckert, Countering the Financing of Terrorism, Routledge, 2007.
    2. Freeman, Michael, Financing Terrorism: Case Studies, Routledge, 2017.
    3. Gottselig, Glenn & Paul Gleason, Suppressing the Financing of Terrorism: A Handbook for Legislative Drafting, Legal Department, International monetary Fund, 2003.
    4. Tofangsaz, Hamed, “Rethinking terrorist financing; where does all this lead?”, Journal of Money Laundering Control, Vol. 18(1), 2015.

    Documents, Conventions & Laws

    1. FATF Report/Financing of the Terrorist Organization Islamic State in Iraq and the Levant, 2015.
    2. International Convention for the Suppression of the Financing of Terrorism, 1999.
    3. Methodology for Assessing Technical Compliance with the FATF Recommendations and the Effectiveness of Anti-Money Laundering and Combating the Financing of Terrorism Systems, 2020.
    4. Suppression of the Financing of Terrorism Act 2002, Australia.
    5. The Methodology for Assessing Compliance with Anti-Money Laundering and Combating the Financing of Terrorism Standard, 2013.
    6. United Nations, Security Council, S/RES/1373/2001.

     

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار