تأمل فلسفی آلبر کامو در ردّ کیفر مرگ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان

2 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 دانش‌پژوه دوره دکتری حقوق کیفری دانشگاه تهران

چکیده

ورود درد و رنج بر جسم و روان انسان و تبلور آن در تحمیلِ کیفر و شکلِ خاصی از آن به نام «اعدام»، همواره در گذر دوران، موضوع تأملات فلسفی در حوزه‌های مختلف بوده است؛ اینکه آیا ایراد شدیدترین حالت درد و رنج بر دیگری ـ در قالب کیفر مرگ‌ـ امری اخلاقی و موجه است؟ پاسخ به این پرسش در بیشتر موارد با تکیه بر کارکردهای این کیفر بیان شده یا چون «شرّی ضروری»، به کار بردن آن از روی ناچاری اعلام شده و درستی اخلاقیِ ماهیت آن، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. آلبر کامو از جمله ادیبان و فیلسوفانی است که به این موضوع پرداخته وبُن‌مایه‌های انتقاد به مبانی حقوقی ـ اخلاقی کیفر مرگ را می‌توان در آثار متعدد او به نظاره نشست. در این مقاله با روشی استقرایی و با استفاده از روش تحلیل محتوا، دیدگاه انتقادی کامو به این کیفر بیان شده است. از نگاه او، اعدام قتلی دگربار و این بار زیر لوای قانون بوده و نمی‌تواند مبنای حقوقیِ مستدل و قابل اعتمادی داشته باشد؛ به ویژه که چنین کیفری به گواهی تاریخ، ناتوان از تحقق کارکردهای توجیهی خویش بوده است. از دیدگاه کامو، ناروایی کیفر مرگ، به سبب ناسازگاری آن با مبانی فلسفی ـ اخلاقی حیات، عدم بررسی سنجه‌های دخیل در ارتکاب جنایت، تعارض با اصل شخصی بودن کیفر و
غیر اخلاقی بودن ایراد درد و رنج بر انسان می‌باشد. کامو تحمیل تعمدی درد و آزارِ برتافته از نمایش اعدام را به منزلۀ سازماندهی مجددِ «کشتن» دانسته و کیفرزدایی از آن را گامی در جهت حمایت از حیات انسانی می‌داند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Albert Camus’s Philosophical Reflection on the Rejection of the Death Penalty

نویسندگان [English]

  • Ahmad Falahi 1
  • Tahir Tawhidi 2
  • Shayan Akbari 3
1 Assistant professor at the University of Kurdistan
2 PhD student in Criminal Law & Criminology
3 Phd candidate University of Tehran, Aras International Campus, Tehran, Iran
چکیده [English]

Inflicting pain and suffering on the human and imposition of punishment and special forms of it called execution has always been a philosophical topic in various fields; is imposing the most extreme pain and suffering on another-in the form of the death penalty-moral and justified? The answer to this question has been expressed by relying on the functions of this punishment and moral correctness of its nature has been given less attention. Albert Camus is one of the writer and philosophers who are discussed in this issue. From his point of view, the execution is murder under the name of the law and cannot have a justified legal basis. In particular, such punishment, as evidenced in history, has been unable to fulfill its functions, and the inappropriateness of the death penalty is due to its incompatibility with the philosophical and moral foundations of life, the lack of examination of the parameters involved in committing a crime, the conflict with the principle of the personal nature of punishment, and the immorality of the objection of pain. Intentional infliction of pain resulting from execution shows is a reorganization of “killing” and its depenalization of it, is a step towards protecting human life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Camus
  • Existence
  • Non-existence
  • Suffering
  • Death penalty

مراجع

  1. آرنت، هانا، خشونت و اندیشه‌هایی دربارۀ سیاست و انقلاب، ترجمه عزت‌اله فولادوند، چاپ دوم، تهران، خوارزمی، 1394 ش.
  2. آنسل، مارک، گزارش سازمان ملل متحد دربارۀ اعدام، ترجمه مصطفی رحیمی، تهران، پیام، 1350 ش.
  3. بکاریا، سزار، رساله جرایم و مجازات‌ها، ترجمه محمدعلی اردبیلی، چاپ هفتم، تهران، میزان، 1393 ش.
  4. پِرَت، جان، مجازات و تمدن، ترجمه هانیه هُژبرالساداتی، تهران، میزان، 1396 ش.
  5. توانا، محمدعلی، «پارادایم واقع‌گرایی انتقادی در فراسوی اثبات‌گرایی و هرمنوتیک: به سوی روش‌شناسی میان‌رشته‌ای»، فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، سال هفتم، شماره 1، زمستان 1393 ش.
  6. دورفمن، آریل، «آخرین وسوسۀ ایوان کارامازوف»، ترجمه عبداللّٰه کوثری، دوماهنامه بخارا، سال نهم، شماره 55، مهر و آبان 1385 ش.
  7. رایجیان اصلی، مهرداد، «جایگاه کیفر مرگ در جهان»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی (پژوهش و حقوق سیاست سابق)، سال ششم، شماره 11، تابستان 1383 ش.
  8. رستمی، هادی،حقوق کیفری و لیبرالیسم؛ بررسی کیفر در سنت فلسفی لیبرال، تهران، نگاه معاصر، 1399ش.
  9. رستمی، هادی، و سیدحسن جعفریان، «گفتمان سیاست جنایی و جرم‌شناسی در ”آخرین روز یک محکوم“»، دوفصلنامه پژوهشنامه حقوق کیفری، سال نهم، شماره 1 (پیاپی 17)، بهار و تابستان 1397 ش.
  10. رستمی، هادی، و علی مولابیگی، «رُمان ”سال‌های ابری“ در پرتو آموزه‌های جرم‌شناسی کودکان و نوجوانان»، دوفصلنامه آموزه‌های حقوق کیفری، سال پانزدهم، شماره 16، پاییز و زمستان 1397 ش.
  11. رستمی، هادی، و فرهاد میرزائی، «تحول در نظام کیفردهی در پرتو فرایند تمدن»، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، سال نهم، شماره 34، بهار 1400 ش.
  12. رضوی‌فرد، بهزاد، نجمه نظری، و علی مولابیگی، «تحلیل محتوای رمان همسایه‌ها در حوزۀ بزهکاری کودک»، دوفصلنامه آموزه‌های حقوق کیفری، سال هفدهم، شماره 20، پاییز و زمستان 1399 ش.
  13. سارتر، ژان پل، اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر، ترجمه مصطفی رحیمی، چاپ سیزدهم، تهران، نیلوفر، 1389 ش.
  14. فرانکفورت، هری، دلایل عشق، ترجمه ندا مسلمی و مریم هاشمیان، تهران، کرگدن، 1395 ش.
  15. فوکو، میشل، مراقبت و تنبیه؛ تولد زندان، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، چاپ دهم، تهران، نی، 1391 ش.
  16. کامو، آلبر، انسان طاغی، ترجمه مهبد ایرانی‌طلب، تهران، قطره، 1374 ش.
  17. همو، بیگانه، ترجمه خشایار دیهیمی، چاپ سی و دوم، تهران، ماهی، 1400 ش.
  18. همو، پشت و رو، ترجمه عباس باقری، چاپ پنجم، تهران، فرزان روز، 1389 ش.
  19. همو، تأمل درباره گیوتین، ترجمه قاسم رستمی، چاپ دوم، تهران، فرهنگ جاوید، 1399 ش. (الف)
  20. همو، تعهد اهل قلم، ترجمه مصطفی رحیمی، چاپ دوم، تهران، نیلوفر، 1385 ش.
  21. همو، چند نامه به دوست آلمانی، تهران، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، 1372 ش.
  22. همو، در باب شورش و شورشگری، ترجمه محمدصادق رئیسی، تهران، کتاب پیروز امروز، 1399 ش. (ب)
  23. همو، صالحان، ترجمه ابوالفضل قاضی، چاپ دوم، تهران، مصدق، 1397 ش.
  24. همو، عیش، ترجمه محمدتقی غیاثی، تهران، پیام، بی‌تا.
  25. همو، نه قربانیان، نه جلادان!، ترجمه هوشمند دهقان، تهران، رازگو، 1399 ش. (پ)
  26. کانت، ایمانوئل، درس‌های فلسفه اخلاق، ترجمه منوچهر صانعی دره‌بیدی، چاپ چهارم، تهران، نقش و نگار، 1388 ش.
  27. کمبر، ریچارد، فلسفۀ کامو، ترجمه خشایار دیهیمی، چاپ سوم، تهران، فرهنگ نشر نو، 1399 ش.
  28. کوستلر، آرتور، «تأملاتی در باب دار»، در: کوستلر، آرتور، و آلبر کامو، تأملاتی در باب گیوتین و دار، ترجمه وحید طباطبایی و مرتضی عسکری، تهران، نیلوفر، 1401 ش.
  29. موسوی مجاب، سید درید، و مریم مهذب، جستارهایی در جامعه‌شناسی کیفری، تهران، مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه، 1399 ش.
  30. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین، مباحثی در علوم جنایی (از جرم‌شناسی انتقادی تا جرم‌شناسی امنیتی)، تهران، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، دسترس‌پذیر در وبگاه ، 1391 ش.
  31. همو، مباحثی در علوم جنایی (جامعه‌شناسی کیفری؛ جامعه‌شناسی زندان)، تهران، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، دسترس‌پذیر در وبگاه ، 1395 ش.
  32. همو، مباحثی در علوم جنایی (کنترل اجتماعی جرم و واکنش اجتماعی)، تهران، دانشکده حقوق دانشگاه امام صادق‰، دسترس‌پذیر در وبگاه ، 1381 ش.
  33. Boonin, David, The Problem of Punishment, New York, Cambridge University Press, 2008.
  34. Cruickshank, Emlyn Walter, “Dialogues of Indifference: Albert Camus’ ‘The Outsider’ and Criminal Punishment Theory”, The Australian National University (ANU) College of Law Research, No. 10-29, 2010.
  35. Davis, Colin, “8 - Violence and ethics in Camus”, in: Edward J. Hughes (Ed.), The Cambridge Companion to Camus, Cambridge, Cambridge University Press, 2007.
  36. Farmer, Lindsay, “Crime and Punishment”, Criminal Law and Philosophy, Vol. 14(2), 2020.
  37. Foley, John, Albert Camus; From the Absurd to Revolt, London, Routledge, 2014.
  38. Francev, Peter (Ed.), Albert Camus’s The stranger :Critical Essays, UK, Newcastle upon Tyne, Cambridge Scholars Publishing, 2014.
  39. Isaac, Jeffrey C., Arent, Camus and Modern Rebellion, New Haven, Yale University Press, 1992.
  40. Morisi, Ève, “To Kill a Human Being: Camus and Capital Punishment”, South Central Review, Vol. 31(3), Fall 2014.
  41. Ohana, David, Albert Camus and the Critique of Violence, Brighton, Sussex Academic Press, 2016.
  42. Pereboom, Derk, Free Will, Agency, and Meaning in Life, Oxford, Oxford University Press, 2014.
  43. Roebuck, Greg & David Alan Russell Wood, “A Retributive Argument Against Punishment”, Criminal Law and Philosophy, Vol. 5(1), 2011.
  44. Sleasman, Brent C., Albert Camus’s philosophy of communication: Making Sense in an Age of Absurdity, New York, Cambria Press, 2011.
  45. Zaretsky, Robert, A Life Worth Living: Albert Camus and the Quest for Meaning, Cambridge, Massachusetts, Belknap Press of Harvard University Press, 2013.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار