قانون مجازات اسلامی در مادۀ 122 به طور خاص برای شروع به جرم، و در تبصرۀ همین ماده برای جرم محال، مجازات تعیین نموده است. مطابق با این ماده، جرمانگاری از شروع به جرم و جرم محال بر حسب درجۀ مجازات صورت گرفته است. این پژوهش با ملاحظۀ مباحث فقهی و مقارنۀ موضوع با حقوق عرفی، به ارزیابیِ مجازات جرایمِ ناتمام در قانون مجازات اسلامی پرداخته است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که در جرمانگاری شروع به جرم، عدم توجه قانونگذار به ماهیت و نوع جرایم از حیث فعل مثبت یا ترک فعل بودن، مطلق یا مقید بودن و... صحیح نیست و باعث کثرت مصادیق شروع به جرم نیز گشته است. شدت مجازاتها اشکال دیگری است که به مجازات جرایم ناتمام در قانون مجازات اسلامی وارد است. در خصوص جرم محال نیز صحیح آن بود که مقنن با حکم به اقدامات تأمینی و تربیتی به جای مجازات، رفع حالت خطرناک مرتکب را دستور کار قرار میداد.