«عقلانیت جنایی»؛ محدودیت‌ها و چالش‌ها (با تأکید بر جرائم خشونت‌بار)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه مازندران

2 کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی

چکیده

نظریه انتخاب عقلانی در زمینۀ علوم جنایی که در این مقاله از آن به «عقلانیت جنایی» تعبیر می‌کنیم، به مثابه یک فراروایت، مسئله محاسبه‌گری را به تمامی بزهکاران تعمیم داده؛ به شکلی که همواره راهکار پیشگیری از وقوع جرم و پاسخ‌دهی مناسب به آن را افزایش هزینه‌های ارتکاب جرم می‌داند. امروزه به علت بروز ناکارایی در رویکردهای مبتنی بر بازدارندگی، تردیدهای زیادی نسبت به پیش‌فرض بنیادین آن، یعنی نظریه انتخاب عقلانی نیز وارد شده است. با وجود این تردیدها به نظر می‌رسد که همچنان هسته مرکزی نظریه انتخاب عقلانی با منطق قانون‌گذاری کیفری در بسیاری از نظام‌های حقوقی گره خورده و این نظریه است که سیاست‌های کنترل جرم را هدایت می‌کند.
 
ما در این نوشتار با رویکردی انتقادی، به دنبال توضیح محدودیت‌های نظریه انتخاب عقلانی در حوزه علوم جنایی بوده و برای انضمامی کردن بیشتر بحث بر جرائم خشونت‌بار تمرکز می‌کنیم. حوزه جرائم خشونت‌بار با وجود آنکه خود آماج اصلی سیاست و برنامه‌های برآمده از نظریه انتخاب عقلانی است، به خوبی می‌تواند محدودیت‌های این نظریه را بازنمایی کند. نتیجه نقد دقیق و همه‌جانبه «تلقی رایج» از نظریه انتخاب عقلانی، بازخوانی «سیاست‌های رایج کنترل جرم» است. در پرتو این نقد و درک محدودیت‌هاست که خوانش‌های جدید از این نظریه، امکان طرح می‌یابند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Criminal Rationality”; Restrictions and Challenges (With Emphasis on Violent Crimes)

نویسندگان [English]

  • Farhad Allahverdi 1
  • Ali Mehrabi 2
1 Assistant professor at University of Mazandaran
2 MA of Criminal Law & Criminology
چکیده [English]

The theory of rational choice in the criminal sciences, which we refer to in this article as “criminal rationality”, as a meta-narrative, has extended the problem of computation to all criminals in a way that has always considered the crime prevention and response strategy to increases the cost of committing the crime. Today, due to the inefficiency of deterrence-based approaches, there is also much doubt about its fundamental assumption, namely rational choice theory. Despite these doubts, it seems that the core of rational choice theory is still tied to the logic of criminal legislation in many legal systems, and that it is the theory that guides the crime control policies. In this critical article, with critical approach, we seek to explain the limitations and challenges of rational choice theory in the criminal sciences and focus on violent crime to further the discussion. The field of violent crime Although it is itself the primary target of policies and programs derived from rational choice theory, it can well represent the limitations and challenges of this theory. The result is a rigorous and comprehensive critique of the “common perception” of rational choice theory in the re-reading of “common crime control policies”. It is in the light of this critique and understanding of the limitations and challenges that new readings of this theory are made possible.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rational choice
  • Violent crimes
  • Cognition
  • Deterrence