آگاهی و توجه در رکن روانی قتل عمدی در نظام حقوقی ایران و آمریکا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه مازندران

2 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه مازندران

چکیده

در حقوق کیفری ایران، قانون‌گذار علاوه بر عنصر «قصد»، «آگاهی و توجه» را البته صرفاً در رفتارهای نوعاً کشنده به عنوان ضابطۀ رکن روانی جنایات عمدی پذیرفته است؛ به گونه‌ای که فقدان هر یک از این دو، موجب عدم انطباق رفتار ارتکابی با عنوان قتل عمدی و در نتیجه تحقق صور دیگر آن یعنی قتل‌های شبه عمد یا خطای محض می‌گردد. هر کدام از این دو، مفهوم خاص خود را دارند؛ آگاهی به معنای علم ذاتی یا حصولی نسبت به عملی است که نوعاً یا شخصاً یا با لحاظ اوضاع و احوال حاکم بر آن موجب قتل می‌شود و توجه، ناظر به مرتکب در زمان و مکان معین نسبت به امری می‌باشد. وجود آگاهی دلیل بر وجود توجه نیست و توجه نیز دلیل بر وجود آگاهی نمی‌باشد. در مقررات کیفری و رویۀ قضایی آمریکا هرچند آگاهی مرتکب نسبت به احتمال وقوع قتل و موضوع جرم جهت تحقق رکن روانی قتل عمدی ضروری دانسته شده، بی‌توجهی فاحش مرتکب نیز نسبت به اوضاع و احوال موجود و نتایج احتمالی رفتار می‌تواند متهم را به سوی محکومیت به قتل عمدی سوق دهد. به عبارت دیگر، عنصر معنوی لازم جهت تحقق قتل عمدی در آمریکا به گونه‌ای گسترده‌تر از مقررات فعلی ایران بوده، به طوری که علاوه بر قصد مجرمانه و آگاهی به امکان وقوع قتل، بی‌توجهی فاحش نیز در این حوزه قرار می‌گیرد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Knowledge and Caution (Awareness) in Mens Rea Element for Murder in the Law of Iran and USA

نویسندگان [English]

  • Kayumarth Kalantari 1
  • Reza Rezaii 2
  • Javad Moslehi 2
1 (Associate professor at University of Mazandaran)
2 (A PhD student of Criminal Law & Criminology)
چکیده [English]

In the law of Iran, the legislature has accepted “consciousness and attention” merely in murdering as the criterion of the mental element in the crime of murder merely in conducts resulting in murdering besides intent. The absence of each of them causes inapplicability of the committed conducts to murder and therefore, it causes the other forms of it meaning negligence homicide and manslaughter. Every of them have its specific meaning: consciousness is intrinsic (dhati) knowledge or conceptual knowledge (‘ilm al-husuli) to the conduct (behavior) that causes murder typically or individually or because of its situation and circumstances and the caution (attention) observes the offender at the definite time and place with respect to a matter. The presence of consciousness (knowledge) is not a reason for the presence of caution (attention) and also caution (attention) is not a reason for the presence of consciousness (knowledge). Although the knowledge of the perpetrator due to the possibility of the occurrence of the crime of murder and the subject of the crime is necessary to occur mens rea in the criminal regulations (statutes) and jurisdiction of the United States, the extreme negligence of the perpetrator due to the existent circumstances and situations and the possible consequences of the behavior (act) leads the perpetrator to be convicted of murder. In other word, the necessary mens rea element for happening murder in the United States in a form is more extension than Iran as besides intention or knowledge of wrongdoing and the possibility of murdering, the extreme negligence is placed in this area.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Consciousness
  • Attention
  • Mens rea element (the mental element in crime)
  • Murder
  • Iran and USA