قانون جرم سیاسی در سنجۀ اصل 168 قانون اساسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه رضوی

2 عضو هیئت علمی حقوق دانشگاه علوم اسلامی رضوی

چکیده

جرم سیاسی در روند رسیدگی‌های کیفری تابع قواعدی غیر از قواعد عامِ ناظر بر جرم عمومی می‌باشد. امروزه حقوق‌دانان و قانون‌گذاران کشورهای مختلف به خاطر وجود دلایل عقیدتی و سیاسی ـ وجود افکار آزادی‌خواهانه‌ـ و توجه به رهیافت‌های جرم‌شناسی و کیفرشناسی ـ توجه به انگیزۀ شرافتمندانه‌ـ از نظام تشدیدی فاصله گرفته و به نظام ارفاقی تمایل پیدا کرده‌اند.
      در هر حال قانون‌گذار ایرانی بعد از گذشت سال‌های متمادی و سکوت و اهمال غیر قابل توجیه، سرانجام در تاریخ 4/3/1395 با تصویب «قانون جرم سیاسی» به وظیفه‌ای که اصل 168 قانون اساسی در رابطه با تعریف جرم سیاسی بر عهدۀ وی گذاشته بود، جامۀ عمل پوشاند. به نظر می‌رسد که گرچه قانون‌گذار با در نظر گرفتن ارفاقات و امتیازات خاصی برای مجرمان سیاسی در مادۀ 6 این قانون، سعی در وانمود کردن ایجاد یک نظام ارفاقی برای مجرمان سیاسی دارد، اما با آوردن عباراتی مانند قیدِ «عدم قصد ضربه زدن به اصل نظام توسط مرتکب» در تعریف جرم سیاسی در مادۀ 1 و احصای محدود جرم سیاسی در مادۀ 2 و همچنین استثنا نمودن گستردۀ جرایم از شمول جرم سیاسی در مادۀ 3، به تضییق غیر منطقیِ قلمرو جرایم سیاسی اقدام نموده است، این برخورد قانون‌گذار با آنچه امروزه از آن تحت عنوان ایجاد نظام ارفاقی در قبال مجرمان سیاسی سخن گفته می‌شود، همخوانی ندارد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Law of the Political Crime on the Basis of Article 168 of the Constitution of Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Kazem Khosravi 1
  • Abdu al-Reza Asghari 2
1 (A PhD student of Criminal Law & Criminology)
2 (Assistant professor at Razavi University)
چکیده [English]

The political crime in the current of the criminal procedures is following rules which differ from the common rules observing the common crimes. Today, for ideological political reasons -the presence of the freedom of thoughts- and considering the approaches of criminology and penology -attention to honorable motivation-, law scholars and legislatures of different countries have been far from the intense system and have tended to the moderate system. Over years and the silence and negligence without justification, Iranian legislature executed his responsibility which the article 168 of the Constitution of the Islamic Republic of Iran relating to the definition of the political crime has entrusted with codifying the law of the political crime in 1395. By considering special benefits and moderation in article 6 of this law, it seems that the legislature tries to pretend the establishment of a moderate system for the political but with using statements such as the provision “lack of intent of perpetrators to strike the origin of Islamic republic of Iran” in the definition of the political crime in article1 and a limited range of the political crime (the limits of the political crime) in article 2 and also excluding a wide range of offences from including the political crime in article 3, he has enacted to restrict the realm of the political crimes illogically. This act of the legislature is not in harmony with what is called as the establishment of the moderate system against the political offenders.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Crime
  • The political offender
  • The law of the political crime
  • Moderate
  • Intense