عدول از صلاحیت محلی در آیین دادرسی کیفری ایران و فرانسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق

چکیده

یکی از اصول و قواعد مهم در فرایند دادرسی کیفری، موضوع صلاحیت مراجع قضایی است. این اصل از اصل مهم دیگر، یعنی اصل قانونی بودن دادگاه نشئت می‌گیرد و جزء قواعد آمره در دادرسی کیفری محسوب می‌شود، به گونه‌ای که طرفین دعوی به هیچ وجه نمی‌توانند مغایر آنچه قانون برای یک دادگاه تعیین صلاحیت نموده، توافق نمایند. این مطلب از موارد تمیز دادرسی کیفری از دادرسی مدنی نیز محسوب می‌شود. با این حال در آیین دادرسی کیفری و در بحث صلاحیت محلی، مقنّن بنا به مقتضیات و موارد خاص، مجوز عدول از قاعدۀ مذکور را به برخی مقامات و در شرایطی خاص و معین اعطا نموده است. این امر به عنوان نقض قاعدۀ صلاحیت محلی، در واقع استثنایی بر قاعدۀ مذکور است. این موضوع در دو نظام دادرسی کیفری ایران و فرانسه مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به ماهیت استثنایی موضوع، توجیهات قوی و محکم جهت رفع صلاحیت از یک مرجع قضایی که مطابق قانون از آن برخوردار است، نیاز است. یکی از مهم‌ترین این توجیهات، مقولۀ مراعات نظم و امنیت عمومی است که از سوی هر دو مقنّن ایرانی و فرانسوی با تفاوت‌هایی مطرح گردیده است. در مواردی، سهولت رسیدگی و تسریع در فرایند تحقیقات می‌تواند توجیه‌کنندۀ این نقض قاعده باشد. در این پژوهش سعی شده ضمن پرداختن به این توجیهات و مقایسۀ آن‌ها در دو نظام حقوقی مذکور، میزان و موارد گرایش هر دو مقنّن در تجویز این موضوع استثنایی در فرایند دادرسی کیفری بررسی شود. شناخت و مقایسۀ این موضوع، نقش مهمی در جهت تضمین حقوق متهم، بزه‌دیده و جامعه به عنوان بازیگران اصلی فرایند دادرسی کیفری ایفا می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Deviation from the Domestic Jurisdiction in the Process of the Criminal Procedure of Iran and France

نویسنده [English]

  • Ruhollah Sepehri
 Assistant professor at Azad University, Naraq branch
چکیده [English]

One of the important principles and rules in the process of the criminal procedure is the issue of jurisdiction. This principle is taken from the other important principle namely the legality of the court and it is considered the part of jus cogens in the criminal procedure. As both sides in dispute cannot enter to an agreement which is contrary to or in conflict with what the law has granted courts jurisdiction. This subject is also considered the cases which differentiates the civil procedure from the criminal procedure. However, in the criminal procedure and the domestic jurisdiction, the legislature has given permission to some authorities (officials) to deviate from the mentioned rule in some exigencies and exceptional cases. In reality, this matter as a breach of the domestic jurisdiction is an exception for the mentioned principle. This issue has been considered by the two criminal procedures of Iran and France. With attention to the exceptional nature of this issue, it is necessary the powerful and stable justifications to take away the jurisdiction which has been defined by the law. One of these justifications is the category of the consideration the public order and security which have been determined by both Iranian and French legislatures with differences. In cases, the facility of investigation and the acceleration in the investigation process can justify this breach of the principle. In this research paper, it has been tried to explore and analyzed the measures and cases of tendency of both legislatures meanwhile propounding these justifications and comparing them two mentioned legal systems. Recognition and comparison of this subject has a crucial rule to secure (guarantee) the rights of accused and victims and society as main actors in the criminal procedure.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: The criminal procedure
  • The domestic jurisdiction
  • Court’s jurisdiction
  • Exception
  • Breach or violation
  • The public order and security