ارزیابی سیاست «جرم‌زدایی» قانون برنامۀ پنجم توسعه در قانون مجازات اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه بین‌المللی امام خمینی

2 کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی

چکیده

یکی از سازوکارهای مهم در عرصۀ سیاست جنایی، جرم‌انگاری است که به موجب آن قانون‌گذار به منظور حمایت از نظم عمومی و ارزش‌های اخلاقی، برخی رفتارها را جرم‌انگاری می‌نماید. اما از آنجا که این امر، حقوق و آزادی‌های افراد را محدود می‌کند، پیامدهای منفی مانند اخلال در عملکرد دستگاه قضایی دارد، قانون‌گذار باید سنجیده و بااحتیاط از این سازوکار استفاده کند. به همین جهت، فصل هشتم قانون برنامۀ پنجم توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، کاهش عناوین مجرمانه و دعاوی را به عنوان یک تکلیف بر عهدۀ قوۀ قضاییه گذاشته است. با وجود این، به نظر می‌رسد قوۀ قضاییه در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 بدون توجه به این تکلیف، از ضوابط سیاست جرم‌زدایی قانون برنامۀ پنجم توسعه عدول کرده و رفتارهایی را جرم‌انگاری کرده است که در قانون مجازات اسلامیِ پیشین سابقه‌ای نداشت که برای نمونه می‌توان به جرم‌انگاری بر اساس منابع فقهی (مادۀ 220) و جرم‌انگاری افساد فی الارض (مادۀ 286) اشاره کرد. مقالۀ پیش رو ضمن تحلیل و بررسی سیاست جرم‌زدایی، به نقض این سیاست از طریق جرم‌انگاری‌های متعدد در قانون مجازات اسلامی می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Evalution of Decriminalization Policy of the 5th Five-Year Development Plan (5th FYDP) in the Islamic Penal Code of Iran

نویسندگان [English]

  • Muhammad Ali Babaei 1
  • Misam Gholami 2
  • Fatimeh alSadat Hashemi 2
1 (Associate professor at Imam Khomeini International University)
2 (An MA student of Criminal Law & Criminology)
چکیده [English]

One of the important mechanisms in the area of the criminal policy is criminalization. According to it, the legislator in order to support the public order and ethical values criminalizes some conducts. It is important that the legislator step cautiously and accurately toward applying this mechanism because criminalization causes the limitation of the individual freedom and legal matters and follows the negative consequences such as problem in judiciary performance. The legislator with respect to the consequences of criminalization in the chapter VIII of the 5th Five-Year Economic, Social and Cultural Development Plan (5th FYDP) has set out the reduction of offensive titles and litigation as the duty of the judiciary. But the judiciary in the penal code of Iran (codified 1392) without paying attention to the principles of criminalization has deviated from the regulations of decriminalization policy of the 5th Five-Year Development Plan (5th FYDP) and has made (created) new criminalization which has no antecedent in the Islamic penal code. Two topics can be mentioned criminalization according to the Islamic jurisprudential sources (Art. 220) and criminalization of disturbing peace and order in the land -fassad fil-arz- (Art. 266). Meanwhile analyzing and studying the mentioned crimes and decriminalization policy, this paper attempts to examine their effects in the law of Iran.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Criminalization
  • Decriminalization
  • Disturbing peace and order in the land -fassad fil-arz
  • The 5th Five-Year Development Plan (5th FYDP)